منابع مشترک با آن سوی مرزها در کشور افغانستان که بالادست قرار دارد و هر روز بخل بیشتری را برای رهاسازی آب به سیستان به خرج می دهد، سبب شده هر روز این خطه بی آب تر از قبل شود.

از ۲ دهه گذشته به بهانه خشکسالی ورودی آب به شمال سیستان و بلوچستان کاهش یافت، کم کم تالاب بین المللی هامون خشک شد، مشاغل مرتبط با آب از میان رفت و معیشت مردم در سخت ترین تنگناها قرار گرفت.

در تازه ترین اقدام و همزمان با آغاز سال ۱۴۰۰، افغانستان بند کمال خان را که بر روی رودخانه هیرمند احداث کرده بود به بهره برداری رساند و با آغاز آبگیری آن، دیگر آبی وارد سیستان نشد.

این در حالی است که بیش از ۵۰ سال از زمان تصویب حق آبه ناچیز هیرمند می گذرد، اما افغانستان با تنگدستی از اعطای همان حق آبه اندک هم امتناع می ورزد.

دیپلماسی ضعیف وزارت امور خارجه و اقدامات نچندان موثر وزارت نیرو در سال های اخیر هم موج نارضایتی ها را بیشتر کرده است، به طوری که در دیدارهای رسمی و غیررسمی با مقامات ارشد افغانستان در بسیاری از موارد موضوع حق آبه، ایجاد مانع بر روی رودخانه هیرمند و خشکی تالاب بین المللی هامون مورد بحث و بررسی جدی قرار نگرفت و برای آن برنامه ریزی نشد.

حیات در سیستان وابسته به آب است، اگرچه تلاش شده مشاغل غیروابسته به آب در این منطقه رونق یابد، اما باز هم باید گفت سیستان با رودخانه هیرمند و پهنه پرآب تالاب هامون زنده می شود و غیر از این شبیه دشت مردگان است.

ساکنان تنگه احد سالیان سال در هوایی آمیخته به ریزگردها نفس می کشند و تلاش می کنند چشم باز مرزهای جنوب شرق کشور باشند، البته اگر از دانه های گرد و غبار در امان بمانند.

صدایشان از شدت گرد و غبار در گلو خفه می شود و چشمشان به اقدامات دیپلماسی است که باید با قوت و قدرت انجام شود تا همسایه آن سوی مرز کینه و عداوت پنهانی خود را کنار بگذارد و آب را به روی دشت پهناور و اساطیری سیستان نبندد.

در این سال ها بسیاری از مشاغل در شمال سیستان و بلوچستان از بین رفته، صنایع دستی وابسته به آب از جمله خلک بافی و توتن بافی به صورت محدود در حال فعالیت بوده و تعداد دامداری های سیستان هم کاهش یافته است.

کشاورزی در انبار غله ایران رو به افول است و صیادانی که روزگاری از بخشندگی هامون روزی می خوردند در کنج خانه ها بیکار نشستند و به سختی روزهای زندگی را می گذرانند، زیرا آبی نیست تا در پی آن تالاب هامون بتواند گشاده دستی گذشته خود را داشته باشد.

نتیجه سال ها پشت گوش انداختن دیپلماسی آب با همسایه جنوب شرقی خشکی کامل تالاب هامون و رودخانه هیرمند در سیستان است و حالا زمزمه هایی به گوش می رسد که نشان می دهد حتی تامین آب شرب هم در شمال سیستان و بلوچستان با مشکل مواجه شده است.

در این میان از بین رفتن مشاغل وابسته به آب نیز موضوع تازه ای نیست، اگرچه سال هاست مردم این خطه از کشور با بیکاری، خشکسالی، ریزگردها و طوفان های ۱۲۰ روزه روزگار می گذرانند اما صدای آن ها به جایی نمی رسد و گوشی هم برای شنیدن رنج نامه آن ها وجود ندارد.
 

۳ هزار خانوار صیادی در شمال استان بیکار شدند

عیسی میرانی شاهرودی، مدیرکل آب های داخلی شیلات سیستان و بلوچستان این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: صیادان سیستان تا سال گذشته به دلیل اینکه شرایط آبی تا حدودی مناسب بود و اندک سیلابی وارد سیستان می شد، در برخی ایام سال مشغول به صید و صیادی بودند.

وی ادامه داد: از اوایل امسال تالاب هامون کاملا خشک شده است و تنها کاری که در این زمینه برای صیادان انجام دادیم استفاده از فرصت چاه نیمه ها بود و بخشی از جوامع صیادی مشغول صید در چاه نیمه ها به ویژه چاه نیمه چهارم هستند.

این مقام مسئول تصریح کرد: با استان های همجوار رایزنی هایی شده است تا تعدادی از این صیادان برای صیادی از منابع آبی استان های دیگر استفاده کنند که این اتفاق در سال های گذشته هم رخ می داد، اما تعداد آن ها محدود است.

مدیرکل آب های داخلی شیلات سیستان و بلوچستان اظهار کرد: بیمه جوامع صیادی هم از سال های گذشته انجام شده است تا در زمان نبود صید بتوانند از مزایای بیمه استفاده کنند.

میرانی شاهرودی گفت: سه هزار و پانصد خانوار صیاد در شمال استان زندگی می کنند که از این تعداد بیش از ۵۰۰ نفر به صیادی در چاه نیمه ها مشغول شدند و باقی صیادان به نوعی بیکار محسوب می شوند.

وی عنوان کرد: در سال های قبل برای استفاده از تسهیلات ارزان قیمت صیادان متقاضی را به بانک ها معرفی می‌کردیم و حمایت های دیگری از صیادان شمال استان صورت نمی گیرد.

این مقام مسئول گفت: سیستان‌ و بلوچستان دارای ظرفیت های ویژه ای از منابع آبی به خصوص در حوزه جنوب استان است و با مشارکت مردم منطقه صیادان شمال استان می توانند از منابع آبی جنوب استان برای صیادی استفاده کنند.

مدیرکل آب های داخلی شیلات سیستان و بلوچستان افزود: فرصت های صیادی در سیستان به آب بستگی دارد و وجود تالاب هامون با آب کافی سبب ایجاد اشتغال در منطقه می شود.

میرانی شاهرودی عنوان کرد: می توان با حداقل آب فرصت آبزی پروری را در استان استفاده کرد، زیرا تولید نهاده ها یا همان بچه ماهی در استان انجام می شود و به شکل رایگان در اختیار مردم برای استفاده در استخرها و منابع آبی قرار می گیرد.
 

پیگیری حق آبه با دیپلماسی قوی تنها راهکار برون رفت سیستان از بحران

میرانی شاهرودی گفت: برای رونق صید و صیادی در شمال استان باید حق آبه و دیپلماسی پیگیری شود زیرا اگر شرایط کنونی ادامه داشته باشد در تامین آب شرب منطقه دچار مشکل می شویم و مسلما دیگر امکان صیادی هم فراهم نیست.

میرانی شاهرودی گفت: با توجه به خشکی تالاب هامون تا این لحظه میزان صید در شمال استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است.

وی ادامه داد: در صورتی که شرایط آبی در استان پایدار باشد می توان ابری پروری را بیش از گذشته رونق داد.

انتهای پیام/