معاون سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان:

• یک‌شنبه ۲۵ مهر ۱۴۰۰ ۱۵:۰۶
• کد خبر : 1776784

• اخبار
• سایر رسانه ها

معاون سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان با بیان این که افت سطح آب‌خوان‌ها در این استان از سال 1360 تاکنون وجود داشته است، گفت: اکنون چهار دهه است که کارشناسان نسبت به فرونشست در اصفهان هشدار می‌دهند و الان در برخی نقاط اصفهان سالانه 13 سانتیمتر پدیده فرونشست داریم.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صاحب نیوز؛ نشست «مسئله اول، پدیده خشکسالی و فرونشست زمین در حوضه آبریز زاینده رود» به صورت وبینار از سلسله نشست‌های تخصصی «دانشگاه حل مسئله» توسط بسیج اساتید استان اصفهان با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی ناحیه شرق اصفهان برگزار شد.

دبیر برگزاری این جلسه مسعود نصری، عضو شورای اندیشکده آب، بود که با بیان این که 35 موضوع مسئله محور قابل بررسی در سازمان بسیج اساتید استان اصفهان شناسایی شده‌اند، از اهمیت موضوع فرونشست و تهدید این خطر برای استان سخن به میان آورد و بحث را به دکتر بابک ابراهیمی، معاون و عضو هیئت مدیره سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان به عنوان سخنران کلیدی این نشست سپرد.

*وضعیت آب‌های زیرزمینی در همه دشت‌های کشور بحرانی است

معاون سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان در ابتدای صحبت‌های خود به کمک مدل‌های سه بعدی و ارائه نمودارها و نقشه‌ها به تشریح مسئله پرداخت و تعریفی از فرونشست، انواع آن و دلایل رخ دادن این پدیده را به طور کلی بیان کرد.

ابراهیمی با بیان این که ایران بیشترین برداشت آب‌های زیرزمینی در سطح جهان را دارد به طوری که تخمین زده می‌شود سالانه 6 میلیارد مترمکعب آب مازاد از ظرفیت از این منابع برداشت می‌شود، عنوان کرد: در نتیجه این وضعیت منابع آب زیرزمینی در تمام دشت‌های کشور ما بحرانی شده است و از حدود 609 محدوده مطالعاتی، در 359 محدوده برداشت آب کاملا ًممنوع یا ممنوع بحرانی اعلام شده است و در استان اصفهان نیز با وضعیت بدی روبرو هستیم تا جایی که از 35 آبخوان استان، 27 آبخوان ممنوعه بحرانی یا محدوده ممنوعه هستند.

این عضو هیئت مدیره سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان فرونشست را پیامد عدم تعادل در چرخه تغذیه و مصرف آبخوان عنوان کرد و گفت: در حوضه آبریز زاینده رود کاهش میزان بارش‌ها، تغییر الگو و نوع بارش‌ها، افزایش دمای هوای پاییزی، افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش مصرف آب، اجرای طرح های صنعتی، تمرکز دادن جمعیت در منطقه خشکی مثل اصفهان و غیره را عواملی دانست که در نهایت موجب این عدم تعادل شده است.

وی خشک شدن تالاب گاخونی، خشک شده رودخانه زاینده رود، افت سطح آب آبخوان‌ها با برداشت بیش از حد از منابع آب تجدیدپذیر و غیره را از جمله پیامدهای عدم تعادل عنوان شده در زمینه آب بیان کرد و فرونشست را نیز یکی از این پیامدها دانست.

*از دهه 60 نسبت به فرونشست هشدار داده شده است

معاون سازمان آب منطقه‌ای استان در پاسخ به این سؤال که آیا فرونشست زمین قابل پیش بینی نبوده است گفت: این موضوع از دهه 60 مطرح شده و کارشناسان مرتب از آن زمان تاکنون در این رابطه هشدار داده‌اند.

ابراهیمی با نمایش نقشه تراکم چاه‌های برداشت آب زیرزمینی در استان و همچنین نقشه تراکم اراضی کشاورزی، از تناسب بین نقاط متراکم این نقشه‌ها با نقاط ثبت پدیده فرونشست در سطح استان خبر داد و عنوان کرد: در برخی آبخوان‌های استان بیشتر از 70 متر سطح آب‌های زیرزمینی افت پیدا کرده است.

عضو هیئت مدیره سازمان آب منطقه‌ای ضمن نمایش نمودار میزان موجودی آبخوان‌های مختلف سطح استان از دشت مهیار گرفته تا دشت دامنه-داران و دشت و برخوار و غیره از روند کاهشی میزان آب در همه آب‌خوان‌ها طی 40 سال گذشته که داده‌ها موجود هستند سخن گفت و اظهار کرد:  با وجود اجرای طرح‌های پلیسی زیاد توسط آب منطقه‌ای مانند مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز، تعدیل پروانه‌های بهره برداری و غیره همچنان شاهد ادامه این روند 40 ساله و شاهد پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی هستیم.

وی تصریح کرد: در کل استان اصفهان طی این چهار دهه به طور تجمعی و انباشته درازمدت بیش از 11 میلیارد متر مکعب از منابع آب تجدیدناپذیر زیرزمینی آب برداشت کرده‌ایم و سالانه حدود 360 میلیون مترمکعب به این عدد اضافه می‌شود.

معاون سازمان آب منطقه‌ای استان با تأکید بر اینکه برداشت بیش از حدّ آب در بخش کشاورزی مهمترین عامل بهم خوردن تعادل بین ورودی و خروجی آبخوان است، گفت: بنا بر اعلام وزارت نیرو حدود 113 هزار هکتار اراضی کشاورزی در حوضه آبریز زاینده‌رود وجود دارد که این رقم بسیار بالایی برای این حوضه‌ی گرفتار خشکسالی است.

*برخی نقاط شهر اصفهان سالانه 13 سانتیمتر فرونشست دارند

ابراهیمی با بررسی دقیق‌تر وضعیت آبخوان‌ها و فرونشست در محدوده مرکزی استان مانند نجف آباد خاطرنشان کرد: این مناطق و اراضی کشاورزی باسابقه آن تاکنون از طریق رودخانه زاینده رود آبیاری می‌شدند اما با خشک شدن زاینده رود به برداشت آب از منابع زیرزمینی و از طریق حفر چاه روی آوردند که در نتیجه‌ی این برداشت، سطح آبخوان این مناطق افت پیدا کرده و اکنون شاهد پدیده فرونشست در این نقاط هستیم. فرونشست در نقاط مختلف شهر اصفهان متغیر بوده و از سالانه 9 میلیمتر تا 13 سانتیمتر است.

عضو هیئت مدیره سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان از اجرای طرح 15 ماده‌ای احیا و تعادل بخشی در این سازمان برای کنترل برداشت آب، کاهش نرخ حفر چاه غیرمجاز و غیره نیز سخن به میان آورد و با بیان این که برآورد می‌شود حدود 20 هزار چاه غیرمجاز در سطح استان وجود داشته باشد از دشواری مقابله با این موضوع سخن گفت و بیان کرد: از سال 92 تا الان تنها در بخش جمع آوری دستگاه‌های حفاری غیرمجاز تعداد 3543 دستگاه حفاری غیرمجاز را توقیف و جمع آوری کرده‌ایم که جمع آوری هر یک از این دستگاه‌ها نیازمند تشکیل یک پرونده قضایی و پیگیری آن بوده است.

ابراهیمی با بیان این که همه نقاط استان و بلکه کشور گرفتار این پدیده هستند تنها راه مقابله با این موضوع را سازگاری با این اکوسیستم و توان اکولوژیکی دانست و گفت: سال گذشته سندی در این رابطه تنظیم شد و دستگاه‌های مختلف راهکارهایشان را بیان کردند و این سند برای وزارت نیرو ارسال و در آن جا به عنوان یک سند بالادستی تصویب شد.

معاون سازمان آب منطقه‌ای استان اصفهان یکی از مشکلات در این رابطه را صادرات آب به صورت مجازی از طریق کشت محصولات کشاورزی آب بر مانند هندوانه و صادر کردن آن به خارج از استان دانست و در رابطه با شایعات پیرامون وجود چاه‌های غیرمجاز زیاد در صنایع، از رصد صنایع توسط سازمان آب منطقه‌ای سخن گفت و افزود: در نتیجه این رصدها تاکنون تعداد معنی داری چاه غیرمجاز در صنایع مشاهده نشده است.

وی به عنوان راهکار این موضوع تأکید کرد: ما باید بتوانیم آب را از بالادست آزاد کنیم و آب را در رودخانه جاری کنیم تا بتوانیم با مدیریت مصرف بسیاری مشکلات این زمینه را حل کنیم. همچنین افزود: بسیاری از تخصیص‌هایی که به مردم داده شده است از میزان توان و ظرفیت حوضه آبریز بیشتر بوده و باید با بازخرید و تعدیل کردن این تخصیص‌ها تعادل را به حوضه برگردانیم.

عضو هیئت مدیره سازمان آب منطقه‌ای گفت در راستای حکمرانی مؤثر باید شفاف سازی و قانون مداری را در دستور کار قرار دهیم و راهکارهایی نظیر حسابداری شفاف آب و ایجاد بازار محلی آب، در جهت کنترل مصرف قدم برداریم.

ابراهیم در پایان سخنان خود تأکید کرد: اولین قدم برای حل مشکل فرونشست جلوگیری از توسعه اراضی کشاورزی در بالادست حوضه آبریز زاینده رود و بازخرید اراضی و تخصیص‌هایی است که به مردم داده شده است.

*جاری شدن دایمی زاینده رود و کنترل برداشت‌ها راهبرد مقابله با فرونشست

در ادامه این وبینار دکتر محمد کوشافر، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و فعال محیط زیست به بیان نکاتی در این زمینه پرداخت.

وی فرونشست را خطرناک، منجر به پیامدهای غیرقابل برگشت و دارای خسارات غیرقابل جبران عنوان کرد و این پدیده در اصفهان را به لحاظ شدت وسعت، تعداد بالای جمعیت درگیر با خطر و میزان سرمایه در خطر حائز اهمیت دو چندان دانست.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصلی ترین منبع تغذیه آبخوان دشت اصفهان و برخوار را زاینده رود بیان کرد و تنها راهکار جلوگیری از فرونشست اصفهان را جریان دایمی زاینده رود دانست.

کوشافر دلیل اصلی خشکی زاینده رود را مداخلات انسانی بیان کرد و حتی گفت: عامل به وجود آمدن خشکسالی هم ممکن است مداخلات انسانی باشد.

این فعال محیط زیست با بیان این که باید همه جوانب زندگی در این منطقه را با شرایط به وجود آمده تطبیق دهیم، تصریح کرد: استان‌های اصفهان و چهار محال و بختیاری به عنوان دو استان حوضه آبریز زاینده رود هر دو در به وجود آمدن این شرایط مقصر هستند و باید ضمن پذیرش کوتاهی خود، برای جبران این اشتباهات گام بردارند.

وی دو راهبرد اصلی برای حل مشکل فرونشست را جاری شدن دایمی زاینده رود و کنترل برداشت‌ها برشمرد و با اشاره به این که برای مقابله با فرونشست زمان زیادی را از دست داده‌ایم بر لزوم اقدام فوری برای حل این مشکل درسطح ملی تأکید کرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی همچنین از کوتاهی مجامع علمی در بیان واقعیت‌های حوضه زاینده رود و تبیین مشکلات این حوضه نیز خبر داد و خواستار برگزاری جلسات بیشتر برای آگاه سازی مردم نسبت به این مسئله و خطر شد.

*سیاستگذاری‌های غلط در حوزه آب

دیگر سخنران این جلسه عباس سلیمانی، کارشناس ارشد طرح‌های انتقال آب در مهندسین مشاور، بود. وی با اشاره به این که یک روش کنترل برداشت آب اصلاح الگوی آبیاری محصولات کشاورزی است، با بیان دلایلی راهبرد اصلاح الگوی آبیاری از آبیاری غرقآبی به آبیاری‌های بارانی را به چالش کشیده و برخلاف مصلحت آبخوان‌ها دانست.

این کارشناس مسائل آب با بیان این که در 14 شهرستان حوضه آبریز زاینده رود حدود 400 میلیون مترمکعب آب شرب مصرف می‌شود، بازگشت پساب آب شرب این شهرستان‌ها به آبخوان‌ها را یکی از منابع تأمین موجودی آبخوان‌ها و جلوگیری از کور شدن آن‌ها دانست و

سلیمانی گفت با انتقال بین حوضه‌ای حدود 800 میلیون مترمکعب آب از آورد سالانه 6 میلیارد مترمکعبی حوضه آبریز کارون بزرگ به حوضه آبریز زاینده رود، می‌توان این رودخانه را به طور دایمی جاری نگه داشت.

وی از لزوم جلوگیری از توسعه کشاورزی سخن گفت و یک نمونه این توسعه را طرح کشاورزی 150 هزار هکتار در خوزستان عنوان کرد.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #