لنج سازی هنر مردان دریا دل دلواری ها/دانش لنج‌سازی در حال نابودی است
«لنج‌سازی» که از صدها سال پیش در بوشهر و بندر دلوار مرسوم بوده این روزها فراموش شده است و کویت و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به دنبال مصادره آن هستند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل سپاس ؛ لنج‌سازی جزو یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع‌دستی ایران به شمار می‌رود که قدمت آن به دوره افشاریه باز می‌شود. بنادر خلیج‌فارس همواره عرصه تردد لنج‌های مسافرتی و باربری به کشورهای جنوب خلیج‌فارس و سفرهای طولانی‌تر به هند و آفریقا بوده‌اند.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, سپاس,لنجی که در کوچه تعادلش را به کمک بشکه و لاستیک حفظ کرده، قرار است فردا برای اولین بار دریا را ببیند. از فردا در طوفان زمستانی، ساحل بوشهر محل امن ملوانان ماهیگیر می‌شود و تا آخر عمر 20 ساله‌اش چه ماجراها که نمی‌بیند و چه داستان‌ها که نمی‌شنود.
,لنج فایبرگلاس چند سالی است جای لنج چوبی را گرفته و ساحل پر شده از این نسل جدیدی‌ها. دیگر قرار نیست آن‌طور که سید حمید مصباح لنج‌ساز قدیمی می‌گوید، لای درزهای چوبی بدنه کشتی را با فتیله پنبه و روغن کنجد پرکنند. حالا جای آن همه کنده‌کاری و کش و قوس دادن به چوب را ورقه‌های پشم شیشه و چسب صنعتی گرفته و لنج‌های کوچک چوبی در ویترین مغازه‌های سوغاتی‌فروشی بوشهر جا خوش کرده‌اند.
,وقتی از خیابان اصلی به کوچه می‌پیچم، سه لنج بزرگ می‌بینم که در کنار هم پهلو گرفته‌اند؛ انگار که دریا را وسط کوچه دیده باشی. کارگران شرکت هر کدام مشغول کاری هستند و از نردبان‌هایی که به بدنه لنج تکیه داده بالا و پایین می‌روند اما خبری از ماهی و تور نیست. آنها مشغول آخرین مراحل نصب و جاسازی لوازم و تجهیزات هستند. یکی روی «قماره» که در لهجه بوشهری به اتاقک روی لنج می‌گویند کار می‌کند و دیگری مشغول وصل کردن و تراشکاری «زیلو» که همان دستشویی در انتهای لنج که به آن «طفر» می‌گویند. یکی دیگر هم در «خن» یا همان انبارپایینی مشغول کار است. هر قسمتی از لنج نام خاص خودش را دارد که اگر یاد نگیرم هیچ چیز از حرف‌های «گلاف»ها که همان نجارهای لنج‌اند سر درنمی‌آورم.
,
, داخل سوله هم دنیای متفاوتی است. دو لنج مادر پشت هم تا سقف بلند بالا رفته‌اند اما در واقع آنها قالب‌هایی هستند که از دل‌شان لنج‌های دیگری بیرون می‌آید. در کارگاه قدم می‌زنم و هنوز درکی از نحوه ساخت لنج‌های فایبرگلاس ندارم.
,در این بین لنج سازی در کنار صنعت ماهیگیری به یکی از بزرگترین صنایع دستی ایران تبدیل شد تا اینکه امروزه توانسته است به عنوان هشتمین اثر ناملموس ایران که در سال ۲۰۱۱ در بالی مالزی برگزار شد، به ثبت جهانی یونسکو برسد.
,عمر برخی از این غول های دست ساز اعجاب انگیز به ۱۰۰ سال هم می رسد که امروزه برخی از آنها نزدیک به ۹۰ سال است که به فعالیت مشغول هستند و مشکل چندانی ندارند. این در صورتی است که برخی از لنج هایی که امروزه از جنس فایبر گلاس ساخته می شوند عمر مفیدشان به ۲۰ سال هم نمی رسد.
,محمدرضا خلیلی جوان 35 ساله‌ای که 15 سالی می‌شود مشغول این کار است در حیاط کنار سوله مشغول قالب‌گیری دیواره قماره است و دائم سرش را از پنجره بیرون می‌آورد و به سرعت وارد پنجره بعدی می‌شود تا موادی که با قلم‌مو روی پشم شیشه‌های قالب می‌زند خشک نشود یا هوا نگیرد.
,او که در همه مراحل ساخت کار می‌کند و یکی از قدیمی‌های شرکت است، می‌گوید: «اول کف قالب لنج را توی سوله شست‌وشو می‌دهیم بعد ماده جدا کننده را به آن می‌زنیم تا انتهای کار راحت از قالب جدا شود بعد رنگ می‌کنیم و لایه کاری را که پشم شیشه و رزین روی هم می‌گذاریم. تقریباً 17 روز طول می‌کشد تا «لگن» را قالب‌گیری کنیم. در انتهای کار با جرثقیل لگن را که همان بدنه اصلی است جدا می‌کنیم و جداره‌ها را به هم وصل می‌کنیم.»
,
, قالب‌گیری در تمام مراحل کار و در همه لوازم کشتی وجود دارد و ساخت لنج اگر بدون وقفه ادامه پیدا کند دو ماه زمان می‌برد. قیمت نهایی لنج که تا پارسال 200 میلیون بوده حالا با بالا رفتن هزینه مواد اولیه به 420 میلیون رسیده.
,به نظر می‌رسد این روزها «لنج‌سازی» به‌عنوان کار دشواری که درآمد چندانی ندارد کمتر مورد استقبال نسل جدید قرار می‌گیرد به همین خاطر است که کم‌کم، لنج‌های فایبرگلاس، که دوام کمتری دارند اما ارزان‌تر و آسان‌ترند جایگزین لنج‌های چوبی می‌شوند.
,این امر موجب شده است که روزبه‌روز کارگاه‌های ساخت لنج‌های چوبی، جای خود را به کارگاه‌های تعمیر لنج دهند تا این میراث اصیل و کهن به‌رغم ثبت جهانی در مسیر فراموشی قرار گیرد.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه