شناسایی گیاهان خودرو بهاری در کردستان+ آشنایی با انواع آن

گیاهان خودرو بهاری در استان کردستان شامل گونه های مختلفی می باشند که به طور طبیعی در مناطق وسیعی از این استان رویش پیدا می کنند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا، استان کردستان به دلیل داشتن آب و هوای متفاوت در مناطق مختلف، دارای گونه های مختلفی از گیاهان بهاری می باشد. این استان به طور کلی تحت تاثیر دو جریان عمده هوای گرم و سرد قرار دارد که اقلیم های گوناگونی را بوجود می آورد.
بیشتر مناطق استان کردستان دارای زمستانهای سرد و پربرف می باشد. بطوریکه تا اواخر اردیبهشت برف را بر روی قله های بلند کوههای خود نگه می دارد. به همین دلیل در فصل بهار بسیار خوش آب وهوا و دارای انواع گیاهان خودرو در کوهها و دشتهای خود می باشد.
مردم استان کردستان بواسطه طبیعت و محیط زیست شان همواره از انواع گیاهان منطقه ای و بومی بهره مند بوده، و با روییدن این گیاهان خودرو در فصلهایی از سال، چه به صورت خام و چه به صورت پخته از آنها در تهیه انواع غذاها و خوراک ها استفاده کرده اند. غذا و خوراک هر منطقه ای نشان دهنده یکی از ویژگی های فرهنگی آن دیار و سرزمین می باشد. بطوریکه از نحوه تغذیه می توان با محیط زیست، اقتصاد و فرهنگ آن سرزمین آشنایی پیدا کرد.

بیشتر ساکنان این سرزمین کوهستانی در گذشته دامدار بوده و کشاورزی تنها در دشتها و قسمتهای پایین تر منطقه با آب و هوای معتدل تر، مساعد بوده است. از این رو می توان گفت که لبنیات و فراورده های دامی در کنار گیاهان خودروی بهاری نقش عمده ای در تغذیه افراد این منطقه در این فصل از سال داشته است. بازار خرید این محصولات طبیعی تا اواخر اردیبهشت همچنان ادامه دارد.

انواع گیاهان خودرو بهاری در این مناطق عبارتند از: شه نگ، په نگه (پونه)، کوزه له، که نیوال، گیلاخه، لوشه ، کنگر، ریواس، قارچ، مه نه، قه زوان، سوره بنه، خوژه، قازیاخه و...

شه نگ: گیاهی است با برگهای بلند، به صورت خام خورده می شود و بنا به نظر مردم منطقه برای دندان بسیار مفید است.

په نگه (پونه): گیاهی است با برگهای کوچک، به صورت خام همراه تخم مرغ پخته در منطقه خورده می شود.

کوزله: گیاهی است با برگهای پهن و مزه ای شبیه شاهی و تندتر از آن، به صورت خام همراه غذا خورده می شود.

که نیوال: گیاهی شبیه پیازچه، در تهیه نان محلی به نام "که لانه" استفاده می شود. در لابلای خمیر این نان محلی این گیاه را به صورت خرد شده ریخته و بعد از پخت، نان را با روغن حیوانی چرب کرده و همراه ماست به عنوان یک وعده کامل صرف می شود.

گیلاخه: این گیاه بهاری برای تهیه یک غذای محلی به نام "ترش و گیلاخه" که به صورت سوپ مانند صرف می شود، به صورت سرخ شده نیز از آن استفاده می شود.

لوشه: گیاهی شبیه گیلاخه با تفاوت در بو و مزه و رنگ ریشه، که در این گیاه رنگ ریشه قرمز رنگ می باشد. برای تهیه غذای محلی به نام "دوخوای لوشه(آش دوغ)"، که به صورت آش مانند صرف می شود، استفاده می شود.

کنگر: کنگر نیز یکی از گیاهان دیگری است که در فصل بهار در مناطق کردستان بسیار مورد مصرف مردم قرار می گیرد. آن را در تهیه خورشت، کوکو و ... استفاده می کنند. افراد این گیاه را بیشتر همراه ماست می خورند.

ضرب المثلی نیز در ارتباط با کنگر و ماست وجود دارد" کنگر و ماست به وختی خوی" که حاکی از آن است که هر چیزی مکان و زمانی دارد.

مه نه: ساقه این گیاه بسیار شبیه کنگر بوده با این تفاوت که برگهای آن تیغ دار نمی باشد. این گیاه را سرخ کرده و به آن تخم مرغ زده و صرف می کنند یا آنرا همراه ریواس به صورت ترشی در می آورند.

قه زوان: این گیاه هم بصورت درختچه در مناطق کردستان به عنوان خوش طعم کننده در توراخ(نوعی ماست) و دوغ استفاده کرده و یا به صورت ترشی در می آورند.
سوره بنه، خوژه: از این گیاهان در تهیه آش(دوخه وا) استفاده می شود.