سایه سنگین فراموشی بر صنعت دستی ترکه بافی تفرش+عکس

سبد بافی با چوب یکی از صنایع دستی قدیمی در حال فراموشی تفرش است که از قدیم میان اهالی روستای جلایر مرسوم بوده است.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛به نقل از ندای تفرش، یکی از صنایع دستی قدیمی در حال انقراض تفرش، سبد بافی با چوب(ترکه بافی) است. در قدیم الایام این هنر در تعداد کمی از روستاهای تفرش رواج داشته و اکنون نیز می توان از روستای جلایر به عنوان روستای فعال این هنر در این شهرستان نام برد.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, ندای تفرش, ندای تفرش,

در زمان های نه چندان دور، انواع ظروف سبدی و سایر ابزار مشابه به عنوان یک کالای مصرفی مردم تلقی می شد که با ورود محصولات پلاستیکی، فلزی و ...، کاربرد و تولید وسایل سبد بافی متزلزل و نیمه فعال شد.

ترکه‌های نازک درخت بادامچه مواد اولیه مورد نیاز سبدبافان است که بهترین نوع آن‌ها ترکه‌ هایی هستند که از طول انعطاف زیادتر، صاف و یکنواخت بودن برخوردار باشند.

هر چند سبد بافی را هنرمندان روستایی تفرش، انجام می دهد اما اقلام تولیدی آنها چندان در شهر تفرش شناخته شده نیست و این محصولات در شهرهای دیگر بازار فروش و مشتریان بیشتری دارد.

از سویی دیگر، هنرمندان سالمندی در این بخش وجود دارند که از سن جوانی این هنر را آغاز کرده و هنوز هم علاقه به این کار، نقطه شروع بافت سبدها می شود.

علی اصغر مهدی لی یکی از ساکنان روستای جلایر است که از سن ۲۰ سالگی به این حرفه مشغول شده و هنوز با گذشت بیش از ۵۰ سال و در کنار دیگر سایر رفقایش این کار را ادامه می دهد.

مهدلی لی در خصوص سبد بافی گفت: به صورت متوسط روزانه ۸ ساعت به این کار اختصاص می دهیم که در این مدت هر نفر می تواند ۵ سبد ببافد. البته بسته به اندازه ظرف و سرعت فرد در بافت سبد، این تعداد می تواند تغییر کند.

مهدلی لی در خصوص انواع سبد بافی اظهار کرد: سبد بزرگ، دم کنی، نان بند، سبدگل و... بافته و به شهرهای دیگر فرستاده و فروخته می شود.

وی افزود: در قدیم، افراد بیشتری در روستای ما این حرفه را انجام می دادند ولی در حال حاضر به دلیل مهاجرت افراد، تنها حدود ۱۰ نفر در روستایمان سبد بافی را انجام می دهند.

مهدلی لی ادامه داد: این هنر ویژه مردان روستای جلایر است و چون در فصولی از سال کشاورزی انجام می شود، این کار تعطیل می شود.

وی با اشاره به مواد اولیه سبدبافی بیان کرد: مواد اولیه این کار، تَرکه (چوبهای نازک) درخت بادامچه بیابانی است که در اطراف روستا روییده می شود. زمان چیدن ترکه ها از ۱۰ مرداد ماه آغاز و تا آخر زمستان ادامه دارد.

مهدلی لی گفت: اهالی روستا برای تهیه مواد اولیه به بیابان می روند و ترکه ها را از درخت جدا کرده و به روستا می آورند. هنگامی که ترکه ها هنوز به صورت کامل خشک نشده اند، بافتن آنها راحت تر است ولی هنگامی که خشک شدند باید آنها را برای مدتی در آب گذاشت تا قابلیت ارتجاعی پیدا کنند.

وی با اشاره به میزان درآمد ماهیانه اظهار کرد: در ایامی که سبد بافته می شود و در صورت فروش محصولات، ماهی بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان درآمد داریم.

مهدلی لی یادآور شد: در سالهای پیش بیشتر می بافتیم و حتی روزانه یک نیسان از انواع سبد های بافته شده را به شهرهای دیگر می فرستادیم ولی دو سه سالی است که کمتر بافته می شود.

وی در خصوص نحوه بافت توضیح داد: ابتدا کار با ۸ ترکه آغاز می شود و سپس تیره (ترکه های عمود بر مسیر بافت) زده و حول تیره ها بافته می شود. در هر مسیری که ترکه ها تمام شدند از ترکه جدید استفاده می شود. البته انتهای ترکه به پشت سبد انتقال داده می شود.

مهدلی لی خاطر نشان کرد: همیشه شکرگذار خداوند هستم که توانسته ام دستم را به زانوی خود بگیرم و بگویم "یاعلی" و بلند شوم و امرار معاش کنم. به گفته قدیمی ها «هرکه نان از عمل خویش خورد منت حاتم طایی نکشد».