نقش ایران در کریدور ریلی ITI؛
اسلامآباد تا استانبول در ۱۲ روز/ ایران قلب ترانزیت اوراسیا!
تا پایان دسامبر ۲۰۲۵، سوت قطار باربری اسلامآباد–تهران–استانبول (ITI) دوباره به صدا درمیآید؛ مسیری ۶۵۰۰ کیلومتری که پس از سه سال توقف بهخاطر سیل، گمرک و جنگ، با مذاکرات نهایی ترکیه و پاکستان احیا میشود. ایران با ایستگاههای نوسازیشده زاهدان–تهران–رازی آماده است تا جنوب آسیا را به اروپا وصل کند و به گره اصلی کریدورهای CPEC و INSTC تبدیل شود.
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ طی روزهای اخیر محمد حنیف عباسی وزیر راهآهن پاکستان پشت میز مذاکره با همتای ترکیهای نشست و اعلام کرد: «تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۵، قطار ITI دوباره حرکت میکند.» این خبر، که رسانههای منطقهای مانند The Diplomatic Insight آن را تیتر اول کردند، پایان سه سال سکوت ریلی را نوید میدهد. آخرین بار در اوت ۲۰۲۲، لوکوموتیو این مسیر در ایستگاه زاهدان خاموش شد؛ سیلابهای ویرانگر خطوط را شست، تعرفههای گمرکی سر به فلک کشید، و کاغذبازیهای اداری چرخها را قفل کرد. حالا، با رفع موانع، چرخدندههای ترانزیت دوباره میچرخند.
مسیر طلایی: از پاکستان تا ترکیه، قلب ایران
قطار ITI مثل رگ حیاتی، اسلامآباد را از کوئتا و تفتان وارد خاک ایران میکند، در زاهدان نفس تازه میگیرد، از تهران میگذرد و در مرز رازی آذربایجان غربی به شبکه ترکیه میپیوندد. بیش از ۶۵۰۰ کیلومتر ریل، جنوب آسیا را به دروازه اروپا وصل میکند. کریم نائینی، کارشناس حملونقل، به خبرنگار ما میگوید: «این فقط ریل نیست؛ شاهراهی است که کالا را در ۱۰ تا ۱۲ روز از پاکستان به استانبول میرساند – نصف زمان کشتیهای دریایی و یکپنجم هزینه.»
ایران، گره کور ترانزیت اوراسیا
مقامات راهآهن ایران خبر میدهند: ایستگاههای زاهدان، تهران و تبریز کاملاً بازسازی شدهاند؛ انبارهای ترانزیتی، جرثقیلهای مدرن و سیستمهای ردیابی دیجیتال آمادهاند. سازمان همکاری اقتصادی (ECO) هم چراغ سبز نشان داده. این کریدور، ایران را به دو غول اقتصادی وصل میکند:
- کریدور شمال–جنوب (INSTC): از بندرعباس تا سنپترزبورگ.
- کریدور چین–پاکستان (CPEC): ۶۰ میلیارد دلار سرمایه چینی در بندر گوادر.
نائینی تأکید میکند: «ITI، ایران را از حاشیه به مرکز نقشه ترانزیت میبرد. سالانه دهها هزار تن بار – از برنج پاکستانی تا قطعات خودرو ترکیه – از قلب ایران عبور خواهد کرد.»
چرا این طرح سه سال مسکوت بود؟
- سیل ۲۰۲۲: خطوط ریلی در بلوچستان پاکستان و سیستان ایران زیر آب رفت.
- گمرک و تعرفه: صفهای طولانی کامیونها در مرز میرجاوه.
- جنگ غرب آسیا: بیثباتی منطقه، سرمایهگذاران را فراری داد.
عباسی اعتراف میکند: «امید داشتیم زودتر راه بیفتد، اما جنگ همه چیز را عقب انداخت.» حالا با توافقات جدید، تعرفهها کاهش یافته و گمرکات دیجیتال شدهاند.
جایگزین دریایی: سریعتر، ارزانتر، امنتر
کشتی از کراچی به استانبول ۲۵ تا ۳۰ روز طول میکشد و هزینه کانتینر ۴۰ فوتی بیش از ۵۰۰۰ دلار است. قطار ITI:
- زمان: ۱۰–۱۲ روز.
- هزینه: حدود ۲۰۰۰ دلار.
- امنیت: دور از دزدان دریایی خلیج عدن.
ظرفیت انفجاری: از صفر به دهها هزار تن
سال ۲۰۲۲، تنها چند صد تن بار جابهجا شد شد. با راهاندازی مجدد، پیشبینی میشود سال اول ۵۰ هزار تن و تا ۲۰۳۰ بیش از ۲۰۰ هزار تن کالا حمل شود. کالاها؟ پنبه پاکستان، فرش ایران، لوازم خانگی ترکیه.
چالشهای پیش رو
- هماهنگی سهجانبه: زمانبندی دقیق گمرکات.
- زیرساخت ایران: نیاز به دوخطه کردن بخشهایی از تهران–تبریز.
- سرمایهگذاری: ترکیه و پاکستان قول تزریق ۱۰۰ میلیون دلار دادهاند.
چشمانداز ۲۰۲۶: قطار هفتگی، کانتینرهای یخچالی
عباسی وعده میدهد: «از ژانویه ۲۰۲۶، سرویس هفتگی راه میافتد. کانتینرهای یخچالی برای میوه و دارو هم اضافه میشود.»
کارگران ایرانی و ترکیهای ریلها را جوش میدهند. لوکوموتیو آزمایشی از سمت وان میآید و در خاک ایران توقف میکند. این تصویر، نماد احیای ITI است. کریدوری که سه کشور را به هم دوخت، حالا آماده است تا آسیا را به اروپا برساند – و ایران، قلب تپنده این رگ حیاتی خواهد بود.
به گزارش راه دانا، کریدور ITI بیش از یک خط ریلی است؛ پلی ژئواکونومیک میان شرق و غرب. تا پایان ۲۰۲۵، سوت قطار در زاهدان به صدا درمیآید و کالا از اسلامآباد به استانبول میرسد. ایران با زیرساخت آماده و موقعیت استراتژیک، برنده بزرگ این بازی ترانزیتی است. آیا این آغاز عصر طلایی ریل در منطقه خواهد بود؟ پاسخ در اولین کانتینر بارگیریشده نهفته است.
ارسال دیدگاه