در گفت و گو با استاد اسماعیل آذر مطرح شد؛
فضای مجازی تُهی از موضوعات آمیخته با تفکر است/ حساب‌نشده پای شبکه‌هایی با هویت سیاه می‌نشینیم
استاد اسماعیل آذر گفت: امروز فضای مجازی تُهی از موضوعات آمیخته با تفکر است و افرادی حساب‌شده درصدد تحمیل هویت سیاه خود هستند که نباید ناآگاه پای برنامه‌هایشان بنشینیم.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، استاد ادبیات و مجری کارشناس برنامه‌های ادبی صداوسیما در گفتگو با مرآت، گفت: امروز فضای مجازی تُهی از موضوعات آمیخته با تفکر است و افرادی حساب‌شده درصدد تحمیل هویت سیاه خود هستند که نباید ناآگاه پای برنامه‌هایشان بنشینیم.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, مرآت,به گزارش خبرنگار مرآت، زبان این عامل ارتباط و انتقال اطلاعات بشریت، ابزاری برای گسترش دایره ارتباطات با دنیای پیرامون است.
,زبان فارسی یکی از کهن‌ترین زبان جهان است که علاقه‌مندانی از دیرباز در خارج از مرزها علاوه بر گرایش به فرهنگ و ادبیات فارسی، تمایل به تکلم به این زبان اصیل را داشتند و امروز هم، زبان فارسی با رشد چشمگیری جزو زبان‌های پرطرفدار جهان محسوب می‌شود.
,اما به‌کارگیری مضامین فاخر، مطالعه کتب شعر شاعران شهیر و نامی ایران و تلاش برای ترویج الفاظ اصیل که ریشه در ادبیات کهن کشورمان دارد همواره مورد تأکید کارشناسان این حوزه به منظور صیانت و حفظ و حراست این میراث گران‌بها بوده است.
,گفتگوی مرآت با دکتر اسماعیل آذر استاد دانشگاه و مجری‌کارشناس نام‌آشنای برنامه‌های ادبی صداوسیما را در خصوص جایگاه زبان و ادبیات فارسی، عوامل تهدید و راهکار تقویت زبان فارسی و دیگر مسائل پیرامونی حوزه ادبیات را در متن زیر می‌خوانیم.
,جایگاه زبان فارسی را چطور ارزیابی می‌کنید و به نظر شما زبان فارسی درگذر زمان دستخوش چه تحولاتی شده است؟
, جایگاه زبان فارسی را چطور ارزیابی می‌کنید و به نظر شما زبان فارسی درگذر زمان دستخوش چه تحولاتی شده است؟,زبان فارسی در هر روزگار نقش‌های ثابت و متغیری داشت. ولی در روزگار کنونی بسیاری از زبان‌ها در همه جای دنیا تحت تأثیر فضای مجازی در حال تغییرند.
,اما زبان فارسی علی‌‌رغم همه فراز و نشیب‌ها کمتر دچار خسران شد و همچنان بر ملاذ امنی نشسته و از همه عالم دلبری می‌کند. البته امروز و با تغییر ماهیتِ فضایی تحت عنوان فضای مجازی طبعا حفظ و حراست پیرامون این زبان، جهد و تلاش بیشتری را می‌طلبد.
,تغییر و جابجایی زبان چگونه اتفاق می‌افتد نظر شما درباره تحول زبان فارسی طی سالیان متمادی چیست؟
, تغییر و جابجایی زبان چگونه اتفاق می‌افتد نظر شما درباره تحول زبان فارسی طی سالیان متمادی چیست؟,تغییر زبان شاید سال‌ها طول بکشد اما زبان فارسی کمتر دچار این تغییر شد چنانکه هزار سال پیش شاعر ما گفت: «شنیدم به بهشت آن‌کس تواند رفت که آرزو برساند به آرزومندی.»
,یا رودکی پدر شعر فارسی می‌گوید:«روی به محراب نهادن چه سود؟ دل به بخارا و بتان طراز. ایزد ما وسوسه عاشقی از تو پذیرد نپذیرد نماز.»
,این قطعات ادبی متعلق به هزار سال پیش است و در عصر فعلی همه مفهوم آن را می‌فهمند این بزرگ‌ترین ویژگی زبان ماست.
,برخی از کارشناسان، فضای مجازی یکی شدن زبان گفتار و نوشتار و جایگزین کردن برخی واژگان به‌جای الفاظ اصیل را تهدیدی برای زبان فارسی تلقی می‌کنند، نظر شما در این رابطه چیست؟
, برخی از کارشناسان، فضای مجازی یکی شدن زبان گفتار و نوشتار و جایگزین کردن برخی واژگان به‌جای الفاظ اصیل را تهدیدی برای زبان فارسی تلقی می‌کنند، نظر شما در این رابطه چیست؟,بله همان‌طور که اشاره کردید یکی از آثار مشهود این تغییر که آفتی برای زبان فارسی تلقی می‌شود، یکی شدن زبان گفتار و نوشتار است یعنی کاربران این فضا همان‌گونه که حرف می‌زنند همان‌گونه هم می‌نویسند درحالی‌که پیش از فضای مجازی چنین نبود.
,این تغییر به ترتیب زبان را دچار سائیدگی و فرسایش می‌کند و ممکن است کاربرانی طی سال‌های آینده زبان‌اصلی گفتار را فراموش کنند، اگر نتوانیم زبان مکتوب را درست حفظ کنیم با شاعران نامی چون سعدی و حافظ بیگانه خواهیم شد.
,اگر زبان نوشتار ما تغییر پیدا کند در دانش ما نسبت به تاریخ فرهنگ و ادبیات ما تغییر ایجاد خواهد شد و این دگرگونی اجازه نخواهد داد پیشینه خود را مطالعه و آن را درک کنیم.
,در جلسات متمادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که با محوریت حفظ زبان اصیل فارسی برگزار شد بارها عنوان کرده‌ایم که چون کاربران مطالب شیرین و پرحلاوتی ندارند طبعا به سمت حرف‌هایی با بار معنایی کم گرایش پیدا می‌کنند.
,نظر شما درباره تغییر محتوای اشعار عصر حاضر چیست؟ چنانکه امروز شاهدیم اکثر شعرها مضامین ادبی ندارند و تهی از بار معنایی هستند و برخی از خوانندگان امروزی تنها برای جذب فالوئر در فضای مجازی به این اشعار بدون مضمون با سبک خاص روی آورده‌اند نظر شما دراین‌باره چیست؟
, نظر شما درباره تغییر محتوای اشعار عصر حاضر چیست؟ چنانکه امروز شاهدیم اکثر شعرها مضامین ادبی ندارند و تهی از بار معنایی هستند و برخی از خوانندگان امروزی تنها برای جذب فالوئر در فضای مجازی به این اشعار بدون مضمون با سبک خاص روی آورده‌اند نظر شما دراین‌باره چیست؟,از زمان کم شدن آهنگ‌های اصیل،گرایش مردم به موسیقی های پاپ ناقص‌الاحوال که مضمون هنری ندارند، افزایش یافت!
,زمانی که فعالیت موسیقی‌دان‌های ما کم شد آهنگ‌های خوب کمتر ساخته شد و از آن بی‌بهره‌ایم. از زمان کم شدن آهنگ‌های خوب مردم به سمت موسیقی ناقص الاحوال پاپ روی آوردند آن‌هم پاپی که زمینه‌های هنری ندارد.
,مجموعه شعرهای پاپ را وقتی می‌شنویم اکثریت روی اخلاق جامعه تأثیر منفی دارد. تمام شعرهای و گفته‌های موسیقی پاپ پرشده از کلماتی چون «عاشقتم دوسِت دارم وقتی تو نیستی پیشم من می‌میرم و زنده میشم!»
,اگر به همین ترتیب پیش برویم و قطعاتی از زبان فارسی را وارد فضای مجازی نکنیم مردم ما از شیرین‌کاری و مضامین فاخر زبان فارسی محروم می‌شوند.
,از این‌رو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌ای دارد تا کلیپ‌های استوار، حکمت‌آموز و تأثیرگذاری را به کمک بنیاد رودکی وارد بازار کند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهش قابل قبولی در زمینه زبان و ادبیات فارسی داشت.
,ادبیات و لغات کوچه و بازاری در تایپ فارسی و صحبت‌ها را تا چه اندازه تهدیدی برای فراموشی زبان اصیل فارسی می‌دانید؟
, ادبیات و لغات کوچه و بازاری در تایپ فارسی و صحبت‌ها را تا چه اندازه تهدیدی برای فراموشی زبان اصیل فارسی می‌دانید؟,اگر در گفتگوهای عادی مردم باشد چندان تهدید تلقی نمی‌شود اما گاهی شاهد به‌کارگیری الفاظ نامناسب و نازیبایی هستیم که زبان را بیشتر به ابزاری برای به‌کارگیری الفاظ ناسزا و ناروا تبدیل می‌کند.
,در فضای اینستاگرام همه به دنبال معرفی خود تنها با تکیه بر یک عکس هستند این موارد با موضوعات آمیخته با تفکر همراه نیست!
,فضای مجازی مملو از این الفاظ است چنانکه شاهدیم در همین فضا و اینستاگرام همه تمایل دارند خود را تنها با عکس معرفی کنند و در این موارد کمتر شاهد موضوعات آمیخته با تفکر هستیم و همه این‌ها تأثیرات منفی به همراه دارد.
,ذکر این خاطره برایم چندان جالب نیست اما نمونه‌ای از به‌کارگیری همین الفاظ تحت تأثیرات فضای مجازی است. مدتی پیش شاهد گفتگوی کودکانی بودم که بسیار اندوهگین شدم.
,با شنیدن الفاظ رکیک از زبان بچه مدرسه‌ای‌ها دلم می‌خواست گوش‌هایم را با سرب پر کنم!
, با شنیدن الفاظ رکیک از زبان بچه مدرسه‌ای‌ها دلم می‌خواست گوش‌هایم را با سرب پر کنم!, با شنیدن الفاظ رکیک از زبان بچه مدرسه‌ای‌ها دلم می‌خواست گوش‌هایم را با سرب پر کنم!,چند بچه‌مدرسه‌ای با صدای بلند سخنانی را به زبان می‌آوردند که دلم می‌خواست گوش‌هایم را با سرب پرکنم تا ازآنجا عبور کنم سخنان، بسی رکیک و ناصواب بود و همه این‌ها محصول فضای مجازی است و به‌مرور فضای مجازی می‌تواند تأثیر ناگوار بر خط و زبان فارسی بگذارد.
,چگونه باید زبان فارسی را از تهدید و خطرات فضای مجازی نجات داد؟
, چگونه باید زبان فارسی را از تهدید و خطرات فضای مجازی نجات داد؟,یک‌راه مهم این است که همان‌طور که فضای مجازی در حال شکل‌گیری با این سخنان ناقص است ما هم باید وارد گود شویم و مطالبی را بگوییم که تأثیرگذار باشد.
,در مواردی پیش‌آمده و شاهد بودیم دانشجویان و افرادی که تحصیل‌کرده رشته ادبیات هستند حتی تسلط و تبحری در شعرخوانی ندارند این ضعف ناشی از چیست؟
, در مواردی پیش‌آمده و شاهد بودیم دانشجویان و افرادی که تحصیل‌کرده رشته ادبیات هستند حتی تسلط و تبحری در شعرخوانی ندارند این ضعف ناشی از چیست؟,درگذشته‌های دور هرکسی نمی‌توانست کاری انجام دهد به تدریس زبان فارسی رو می‌آورد ولی امروز دریافتند زبان فارسی اقتدار ملت ما و یک سرمایه معنوی است و همگان باید برای حفظ این سرمایه معنوی تلاش کنند.
,ذکر یک مثال اینجا خالی از لطف نیست معمولا اگر کسی قصد عمل آپاندیس و معده را داشته باشد بعید است خود را در اختیار افراد غیرمتخصص قرار دهد اما در زبان فارسی این‌طور نیست، گویا همه خود را متخصص زبان می‌دانند.
,روزگاری افرادی که در مقطع دکتری تدریس می‌کردند مشخصاتی داشتند اما امروز دانشجوی فارغ‌التحصیل دیروز با یک ارتباط کوچک به دوره دکتری دست می‌یابد.
,دانشجوی فارغ التحصیل ادبیات باید به واسطه تاثیرگذاری در جامعه شهیر شود
, دانشجوی فارغ التحصیل ادبیات باید به واسطه تاثیرگذاری در جامعه شهیر شود, دانشجوی فارغ التحصیل ادبیات باید به واسطه تاثیرگذاری در جامعه شهیر شود,اما دانشجوی فارغ‌التحصیل باید سال‌ها مقاله بخواند تجربه بیاندوزد و کتاب بنویسد و به‌واسطه تأثیرگذاری خود در جامعه به شهرت برسد و این شهیر شدن نیز باید با احتساب نوشتن کتاب کسب شود و بااحتیاط در دوره عالی تدریس کند که در اکثر مواقع این‌گونه نیست دانشجویی که از چنین حوزه‌ای فارغ‌التحصیل می‌شود قابل‌قبول نیست و شاید حتی به تبحر و تسلط لازم در شعرخوانی هم نرسد.
,امروز جای گلستان سعدی و کلیله و دمنه خالیست!
, امروز جای گلستان سعدی و کلیله و دمنه خالیست!, امروز جای گلستان سعدی و کلیله و دمنه خالیست!,موضوع دیگر این است که باید بچه‌ها از دوران طفولیت با ادبیات و مضامین اصیل و ناب فارسی آشنا شوند و این با شعرخوانی و قصه‌خوانی مشاهیر و شاعران نامی ما مُیسر می‌شود چنانکه زمانی که بنده ششم دبستان را پشت سر می‌گذاشتم کتاب فارسی ما، گلستان سعدی بود و مادر شب‌ها، برایم قصه کلیله‌ودمنه را می‌خواند اما امروز نه کتب دبستان گلستان سعدی است و نه مادرها تمایلی برای خواندن کلیله‌ودمنه دارند!
,عده‌ای به دنبال تحمیل هویت سیه خود هستند ناآگاهانه به تماشا نشینیم!
, عده‌ای به دنبال تحمیل هویت سیه خود هستند ناآگاهانه به تماشا نشینیم!, عده‌ای به دنبال تحمیل هویت سیه خود هستند ناآگاهانه به تماشا نشینیم!,امروز بچه‌ها و نوجوانان ما مطالب و تصاویر و شبکه‌هایی را می‌بینند که دور از انصاف خانواده‌هاست و برای ارزیابی این شبکه‌ها، برنامه‌هایی را به تماشا نشستم و رصد کردم که خروجی آن چیزی به‌جز تخریب و آن‌هم تخریب افکار دنبال‌کنندگان این شبکه‌ها در جهان نیست. وقتی تفکر و اندیشه‌ها تخریب شود عده‌ای که به دنبال تحمیل هویت سیاه خود هستند به‌راحتی به اهداف خود می‌رسند.
,برای درک بهتر آنچه در حال رخ دادن است یک‌بار زنجیره تُرکی را به تماشا نشستم و متأثر برای افرادی که درگیر این سریال‌ها هستند و نسبت به آنچه در حال رخ دادن است ناآگاهند.
,آن‌ها حساب‌شده کار می‌کنند ما ناحساب تماشا می‌کنیم فرجام همه این موارد به ضرر زبان است چون به‌واسطه زبان و دوبلاژ است که از آن‌ها تأثیر می‌پذیریم.
,آموزش‌وپرورش چگونه باید در پایه‌گذاری و حفظ و تثبیت زبان فارسی از همان سنین پایه و در مقاطع ابتدایی، عمل کند؟ افرادی که کتب دانش‌آموزان پایه را به رشته تحریر درمی‌آورند باید در چه زمینه‌ای متخصص باشند؟
, آموزش‌وپرورش چگونه باید در پایه‌گذاری و حفظ و تثبیت زبان فارسی از همان سنین پایه و در مقاطع ابتدایی، عمل کند؟ افرادی که کتب دانش‌آموزان پایه را به رشته تحریر درمی‌آورند باید در چه زمینه‌ای متخصص باشند؟,مطالبی که برای بچه‌ها به نگارش درمی‌آید باید با تفکرات چند فقیه عالی‌قدر ادیبان بزرگ، زبان شناسان و جامعه شناسان همراه باشد و پایه‌گذاری زبان در مدارس و ابتدایی نباید دست افرادی باشد که تنها تحصیلاتشان زبان ادبیات فارسی است این کار، یک گروه بزرگ را می‌طلبد که باید تفکر کنند و برآورد اندیشه خود را تبدیل به شعر و حکایت و آموزه‌های ادبی کنند چه در حوزه دین و چه در حوزه جامعه‌شناسی و ادبیات.
,همان‌طور که مستحضرید در همه ادوار تاریخ ادبیات، هنگام بروز حوادث اجتماعی و بحران‌ها، شعر ظرفیتی برای کاهش آلام و رنج مردم محسوب می‌شد اما در بحران کرونا، کمتر شاهد نقش‌آفرینی شعرا بودیم، علت این امر چیست؟
, همان‌طور که مستحضرید در همه ادوار تاریخ ادبیات، هنگام بروز حوادث اجتماعی و بحران‌ها، شعر ظرفیتی برای کاهش آلام و رنج مردم محسوب می‌شد اما در بحران کرونا، کمتر شاهد نقش‌آفرینی شعرا بودیم، علت این امر چیست؟,آغوش رسانه ملی برای همه نقش‌آفرینان باز است و تاتیرگذاری ادبیات و شعر در دوران بحران‌ها نیازمند ورود متخصصانی در عرصه‌های مختلف است.
,پیش‌ترها شما نسبت به مراکز حفظ زبان فارسی نقدی را عنوان کردید و متذکر شدید بعضا ورود برخی افراد به این مراکز تنها به‌واسطه پُست و اعتبارشان است چه باید کرد که این افراد حوزه ادبیات را رها کنند؟
, پیش‌ترها شما نسبت به مراکز حفظ زبان فارسی نقدی را عنوان کردید و متذکر شدید بعضا ورود برخی افراد به این مراکز تنها به‌واسطه پُست و اعتبارشان است چه باید کرد که این افراد حوزه ادبیات را رها کنند؟,مسئول این رسالت خطیر خودِ شما هستید خبرنگاران! خبرنگاران ما در همه عرصه‌ها مفید ظاهر شدند و بنده طی سالیانی که با فعالان خبری در ارتباطم با کمتر کسی مواجه شدم که نقصی در کارش باشد.
,این فعالان که همواره برای حفظ ارزش‌ها کوشیدند و مؤثر بودند باید دائماً بنویسند افرادی که در کاری تخصصی ندارند نه‌تنها نباید وارد آن حیطه شوند بلکه اگر در حوزه‌ای مهارت و آگاهی ندارند آن را رها کنند.
,همان‌طور که می‌دانید گفتمان محاوره‌ای ناصحیح در حال شیوع است چنانکه شاهدیم بسیاری از کلمات نازیبا، جایگزین الفاظ ریشه‌ای شدند قطعا مطالعه کتاب و اشعار اصیل در فن سخنوری و گسترش دایره واژگان مؤثر است نظرتان را دراین‌باره به‌عنوان صحبت پایانی می‌شنویم.
, همان‌طور که می‌دانید گفتمان محاوره‌ای ناصحیح در حال شیوع است چنانکه شاهدیم بسیاری از کلمات نازیبا، جایگزین الفاظ ریشه‌ای شدند قطعا مطالعه کتاب و اشعار اصیل در فن سخنوری و گسترش دایره واژگان مؤثر است نظرتان را دراین‌باره به‌عنوان صحبت پایانی می‌شنویم.,وقتی واژگان شیرین و پرآهنگ در دسترس باشد ضریب نفوذ و تأثیرگذاری افراد در جامعه بیشتر می‌شود. به‌کارگیری چند واژه زیبا و شعر با بسامد موسیقیایی بالا، تا تیر شگرفی بر مخاطب خواهد گذاشت این نفوذ کلام تنها با کتاب‌خوانی و شعرخوانی حاصل می‌شود. باید کتاب خواند و شعر خواند!
,ممنون از وقتی‌که در اختیار ما گذاشتید.
, ممنون از وقتی‌که در اختیار ما گذاشتید.,من هم از شما و همکارانتان سپاسگزارم.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه