کارشناس سیاست خارجی مطرح کرد؛

• سه‌شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ ۱۴:۳۴
• کد خبر : 1706509

• اخبار
• سایر رسانه ها

صدالحسینی گفت: شهید حاج قاسم سلیمانی مهمترین عنصر عملیاتی نظریه دیپلماسی جهادی است که اجازه نداد این نظریه به دانشگاه‌ها و محافل آکادمیک محدود شود، بلکه آن را در میدان عمل عینیت بخشید.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شبکه خبری تهران نیوز یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی، استقلال در سیاست خارجی و تقویت حوزه نفوذ جمهوری اسلامی ایران است که امروزه دستاوردهای آن بعد از ۴۲ سال محسوس و ملموس است. انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان مهمترین و اثرگذارترین انقلاب قرن بیستم تمام مناسبات منطقه‌ای و جهانی را در فضای دوقطبی آن روزها دگرگون کرد و ساختار حاکم بر نظام جهانی را به چالش کشید و تعریف جدیدی از روابط بین‌الملل ارائه داد.

شبکه خبری تهران نیوز، به مناسبت فرارسیدن ایام‌الله دهه فجر و در قالب پرونده ویژه خبری دستاوردهای انقلاب اسلامی را در حوزه‌های مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار داده است که در خصوص دستاوردهای سیاست خارجی انقلاب اسلامی با سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل بین‌الملل و سیاست خارجی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. در این گفت‌وگو در رابطه با تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر دفع تهدیدات و سناریوهای دشمنان، نقش شهید حاج قاسم سلیمانی در تقویت جبهه مقاومت، شاخصه‌های انتخاب فرد اصلح و در تراز انقلاب اسلامی و در پایان درباره نقش قدرت دفاعی کشورمان بر موفقیت سیاست خارجی صحبت شده است که در ادامه می‌خوانید.

طی ۴۲ سال گذشته سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه به‌ویژه در جبهه مقاومت چگونه بوده که امروز توانسته تهدیدات و سناریوهای دشمنان جبهه مقاومت را خنثی کند؟

صدرالحسینی: نکته حائز اهمیت این است که تفاوت اساسی میان سیاست خارجی ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وجود دارد. یکی از مسائل مهمی که در شعارهای اصلی انقلاب اسلامی هم وجود داشت، موضوع استقلال بود؛ یعنی در حقیقت استقلال نه به مفهوم اقتصادی او، یلکه به مفهوم سیاسی و سیاست خارجی. البته استقلال در حوزه اقتصاد تا آنجایی که امکان داشته باشد یک برگ برنده‌ای برای هر انقلاب و ملتی به حساب می‌آید اما مسئله مهم و اساسی که در راه پیشرفت و تداوم انقلاب ملت‌ها بوده، مسئله استقلال سیاسی است.

پس از ۴۲ سال که از عمر انقلاب اسلامی گذشته می‌توان به طور قاطع گفت که یکی از مستقل‌ترین کشورها در حوزه سیاست خارجی، جمهوری اسلامی ایران است. ما در طول ۴۲ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی مراحل مختلفی از سیاست خارجی را پشت سر گذاشته‌ایم. مرحله نخست مربوط  به سیاست خارجی در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی است که در دهه اول انقلاب اسلامی از آن به عنوان دوران تثبیت سیاست خارجی نام می‌بریم. براین اساس در دهه اول همه اقدامات براساس تثبیت انقلاب اسلامی انجام می‌شد حتی در ایام دفاع مقدس مسئله نخست سیاست خارجی حول محور تثبیت قرار معنی و تفسیر می‌شد؛ چون سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دهه اول مبتنی بر دفاع مقدس بود.

مرحله دوم سیاست خارجی به دهه سازندگی معروف بود؛ یعنی باتوجه به پایان یافتن دفاع مقدس سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر این مسئله معطوف بود که بتواند عقب‌ماندگی دوران رژیم پهلوی و تخریب‌هایی که در زمان دفاع مقدس بر ما تحمیل شده بود را از منظر سیاست خارجی جبران کنند و بتوانند کشور عزیزمان ایران را به نقطه‌ای برساند که برای ملت ایران قابل قبول باشد. اما دهه سوم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران معروف به دهه سیاست خارجی غیرتدافعی است؛ سیاست خارجی غیرتدافعی به معنای سیاست خارجی مبتنی بر تهاجم نیست بلکه این نوع سیاست خارجی مبتنی بر حرکت رو به جلوست که از آن به‌عنوان سیاست خارجی آفندی هم نام می‌برند.

در دو دهه اخیر یک اتفاق مبارک و قابل احساس و ملموس در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی رخ داده که آن اتفاق مبارک مربوط به دیپلماسی جهادی در منطقه است. دیپلماسی جهادی یک ایده و یک نظریه جدید در حوزه دیپلماسی است که بعد از اقداماتی که دشمن در منطقه انجام داد و جمهوری اسلامی ایران توانست به موفقیت‌هایی در حوزه مبارزه با تروریسم تکفیری دست یابد، به‌طور عملی به وجود آمد. با قاطعیت می‌توان گفت که رهبر معظم انقلاب اسلامی ایده‌پرداز دیپلماسی جهادی هستند و همه تلاش ایشان و کسانی که این ایده را به خوبی درک کرده‌اند و متوجه شده‌اند بر این اصل استوار بود تا از طریق یک نگاه جدید به اصول روابط بین‌الملل بتوانند این ایده را به منصه ظهور برسانند. اگر ایده دیپلماسی جهادی نبود شاید امروز بخشی از کشورمان تجزیه شده بود و درگیر اقدامات تروریستی مانند اقدامات تروریستی داعش بودیم و شرایط به‌گونه‌ای بود که در حقیقت وضعیت کنونی را نداشتیم. همچنین یکی از دلایلی که امروز نظام سلطه با جمهوری اسلامی بسیار مخالفت می‌کند، موفقیت ایده دیپلماسی جهادی است که از ابزارهای نفوذ جمهوری اسلامی تلقی می‌شود و به‌نام نفوذ جمهوری اسلامی از آن یاد می‌کنند.

در طول یک دهه گذشته هیچ گفت‌وگوی سیاسی در حوزه دیپلماسی وجود ندارد مگر اینکه نسبت به نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی صحبت شود. نفوذ جمهوری اسلامی به‌دلیل توجه و پرداختن به نظریه مقاومت بود که دیپلماسی جهادی هم از دل همین نظریه مقاومت استخراج شد و این نکته بسیار اساسی است. این نکته را هم باید اضافه کنم که اگر دیپلماسی جهادی یا دیپلماسی مقاومت وجود نداشت، برون‌رفت از مشکلاتی که ترامپ تحت عنوان فشار حداکثری به ما اعمال کرده بود، ممکن نبود موفق شود.

دیپلماسی جهادی یا دیپلماسی مقاومت از گفتمان مقاومت استخراج شده است که امروز یمن از همین نوع دیپلماسی استفاده می‌کند؛ چون ذیل گفتمان مقاومت قرار گرفته است. همچنین عراق در حال حاضر ذیل این گفتمان قرار گرفته و سوریه هم ذیل همین گفتمان قرار دارد. امروز دیپلماسی جهادی یا دیپلماسی مقاومت توانسته از منطقه فراتر رود که این نوع دیپلماسی بر ونزوئلا هم تأثیرگذار بوده است و البته درصد تأثیرگذاری این نوع دیپلماسی بر این کشورها با یکدیگر متفاوت است، اما اینکه ذیل این چتر قرار گرفته‌اند حائز اهمیت است.

یکی از پیامدهای مناسب و قابل احصاء و قابل تکیه به گفتمان مقاومت؛ حودباوری‌ای است که امروز در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به وجود آمده است. اعتماد به نفسی که امروز دیپلمات‌های ما و مردم ایران پیدا کرده‌اند به خاطر گفتمان مقاومت است. همچنین یکی دیگر از پیامدهای مثبت دیپلماسی جهادی ذیل گفتمان مقاومت مربوط به رفع تهدیدات نظامی از طریق دیپلماسی جهادی است؛ یعنی اگر رویکردمان مبتنی بر دیپلماسی جهادی باشد بسیاری از تهدیدات رفع خواهد شد و دشمن دیگر نمی‌تواند با کوچکترین تهدیدی ما را به عقب بازگرداند. دیپلماسی جهادی به ما می‌گوید که در مقابل تهدیدات می‌توانیم استراتژی تهدید متقابل را بیان کنیم یا در مقابل استراتژی وحشت‌آفرینی دشمن استراتژی وحشت متوازن را ایجاد کنیم.

تقویت سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، افزایش متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی و ایجاد امنیت پایدار برای جمهوری اسلامی از از دیگر پیامدهای مثبت دیپلماسی جهادی است. در دل برقراری امنیت پایدار پیامدهای مثبت دیگر نهفته که ایجاد اقتصاد پویا و توسعه همه‌جانبه است جزئی از آن محسوب می‌شود؛ یعنی اگر ما اقتصاد پویا و توسعه همه‌جانبه بدون امنیت پایدار امکان‌پذیر نیست و برای تحقق امنیت پایدار هم حتماً باید یک دیپلماسی مقاومت و جهادی را در دستورکار قرار داد.

بیان این نکته حائز اهمیت است که ما به هیچ عنوان وجود برخی کاستی‌ها در دیپلماسی و سیاست خارجی را کتمان نمی‌کنیم و حتماً وجود این‌گونه کاستی‌ها باید آسیب‌شناسی شود و حتماً باید به آن توجه شود و بدانیم مسیری که در طول ۴۲ سال گذشته در حوزه سیاست خارجی طی کرده‌ایم، صحیح بوده یا خیر؟ تا با کاهش کاستی‌ها و از بین بردن نقاط ضعف و پر کردن چالش‌ها به این مسیر ادامه دهیم.

 اگر ممکن است در خصوص نقش شهید حاج قاسم سلیمانی در پرورش و اجرای دیپلماسی جهادی یا دیپلماسی مقاومت توضیح دهید؟

صدرالحسینی: همانطورکه گفتم نظریه‌پرداز و مبدع دیپلماسی جهادی رهبر معظم انقلاب اسلامی بودند که با برگرفتن از مکتب اسلام و حضرت امام خمینی(ره) این نوع دیپلماسی را اجرایی فرمودند، اما این شهید حاج قاسم سلیمانی و هم‌رزمان او بودند که در میدان دیپلماسی قرار داشتند. اگر دیپلماسی جهادی به عنوان یک نظریه در کتابخانه‌ها بایگانی می‌شد، هیچ‎گاه نمی‎توانست امروز برای جمهوری اسلامی ایران اقتدار ایجاد کند یا نقش تهدیدزدایی را برای ما داشته باشد.

شهید حاج قاسم سلیمانی دیپلماسی مقاومت را به عنوان بهترین نوع دیپلماسی قلمداد کرده و آن را مورد استفاده قرار داد؛ اگر شهید سلیمانی و هم‌رزمان او دیپلماسی مقاومت را اجرایی نمی‌کردند، این نوع دیپلماسی هم مانند بسیاری از نظرات مناسب و خوبی که برای بشریت تاکنون نوشته شده، در کتابخانه‌ها باقی می‌ماند و امکان بهره‌برداری از آن وجود نداشت؛ لذا حاج قاسم توانست این دیپلماسی را در میدان عمل عینیت ببخشید و پیامدهای مثبتی برای کشور ایجاد کند.

آقای صدرالحسینی طی ۴۲ سال گذشته جمهوری اسلامی توانسته بسیاری از مشکلات را در حوزه دیپلماسی و سیاست بین‌الملل حل و فصل و پشت سر بگذارد و در این حوزه به یک برند تبدیل شده است، اما متأسفانه در حوزه سیاست داخلی به خصوص در حوزه اقتصادی مشکلاتی وجود دارد که شاید ریشه بسیاری از این مشکلات ناشی از ناکارآمدی مدیریت داخلی بوده است؛ لذا با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری اسلامی توصیه شما به مردم برای انتخاب مسئولان کارآمدی که بتوانند مشکلات داخلی و اقتصادی را حل کنند، چیست؟

صدرالحسینی: ۷۰ درصد از مشکلات اقتصادی موجود ریشه در مسائل داخلی، ناکارآمدی‌ها و سوءمدیریت‌ها دارد و تنها ۳۰ درصد از این مشکلات در مسائل خارجی ریشه دارد؛ براین اساس همه این مسائل و موضوعات به انتخاب مردم بازمی‌گردد؛ بنابراین مردم باید بدانند که آرای آنها از پوشک بچه تا موشک تولیدشده در کشور تأثیر دارد؛ یعنی مردم باید چشمانشان را به درستی باز کنند تا برای اینکه بدانند به چه کسانی رأی می‌دهند که در تراز انقلاب اسلامی باشد.

بهترین ملاک برای انتخابات مقامات توجه به توصیه‌ها و بیانات امامین انقلاب اسلامی است. البته شاید مردم بگویند که چگونه فرد اصلح را تشخیص دهیم که باید در این خصوص به آنها گفت در هر محله‌ای افراد معتمدی وجود دارند که می‌توانند براساس شاخصه‌های مهم مصادیق را تشخیص و نشان دهند. همچنین بازخوانی شعارهایی که توسط رؤسای جمهور داده شده است در انتخاب فرد اصلح می‌تواند تأثیرگذار باشد.

در ماه‌های گذشته و در آستانه چهل‌ودومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برخی از رسانه‌های داخلی به تریبون مخالفان و اپوزیسیون خارج‌نشین تبدیل شده و حتی نقش ستاد انتخاباتی بایدن را برعهده گرفته بودند و می‌خواهند این‌گونه وانمود کنند که ملت ایران با سیاست خارجی جمهوری اسلامی موافق نیست و از آن پشتیبانی نمی‌کنند. آیا اگر در این ۴۲ سال ملت پشتیبان سیاست خارجی جمهوری اسلامی نبود، نظام سیاسی ایران می‌توانست به موفقیت‌های امروز دست پیدا کند؟

صدرالحسینی: در هیچ کجای دنیا سیاست خارجی نباید به صورت جزئی مورد حمایت آحاد مردم قرار گیرد. مردم و حاکمیت هرکدام یک وظایفی دارند. وقتی مردم به رئیس‌جمهور یا نماینده مجلس رأی می‌دهند یا وقتی در حاکمیت دینی با رهبر معظم انقلاب بیعتی انجام می‌شود  این بدین مفهوم است که آحاد مردم فرآیندهای اصلی کشور و قانون اساسی را قبول دارند؛ بنابراین براساس فرآیندهای قانونی اگر سیاست خارجی کشور یک چیزی را معین و روشن کند دیگر نیازی نیست مردم به آن رأی دهند یا حتی از مطلع باشند؛ چون اصل این است که مردم کلیت نظام را قبول داشته باشند و در نظام مردم‌سالار دینی هر چهار سال در انتخابات شرکت و به یک دولت رأی دهند.

اینکه برخی می‌گویند باید برای هر موضوع جزئی همه‌پرسی برگزار شود اصلاً منطبق با اصول و منطق نیست؛ زیرا اگر قرار باشد برای هر موضوع کوچک همه‌پرسی برگزار شود، هزینه بسیار مادی و  زمانی بر کشور تحمیل خواهد شد که در چنین شرایطی مسئولان مجبور می‌شوند دست روی دست بگذارند و اقدام عملی انجام ندهند تا همه‌پرسی انجام شود.

بنابراین اگر حمایت‌های همه‌جانبه ملت ایران از جمهوری اسلامی ایران وجود نداشت ما در هیچ حوزه‌ای موفق نبودیم؛ بنابراین ملت ایران پشتیبان اصلی همه سیاست‌های نظام در حوزه دیپلماسی، اقتصادی، داخلی و دفاعی هستند.

قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران همیشه مورد توجه کشورهای جهان به خصوص قدرت‌های جهانی بوده است. آیا به نظر شما این دولت و دولت‌های پیشین به نحو احسن از قدرت دفاعی به عنوان پشتوانه دیپلماسی بین‌المللی استفاده کرده‌اند؟

صدرالحسینی: در ۴۲ سال گذشته بهترین دستاورها را در حوزه دفاعی داشته‌ایم، اما در این خصوص که آیا مجموعه سیاست خارجی کشور از توانمندی‌های دفاعی استفاده کرده است یا خیر باید گفت استفاده از توانمندی‌های دفاعی در حوزه دیپلماسی در دولت‌های مختلف با هم متفاوت است.

در دوران دفاع مقدس گاهی آقای ولایتی به جبهه‌ها سر می‌زدند و در آنجا به رزمندگان می‌گفتند هرگاه موفقیتی را در حوزه نظامی کسب می‌کنند، موضع جمهوری اسلامی ایران در جلسات بین‌المللی قوی‌تر می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده آن است که آقای ولایتی با توجه به نگاهی که حضرت امام خمینی(ره) به اولویت دفاع مقدس داشتند، به خوبی توانست از موفقیت‌های حوزه دفاعی در حوزه دیپلماسی استفاده کند.

اما دولت‌های غرب‌گرا از قدرت دفاعی کمترین بهره را برده‌اند و حتی ترمزی برای قدرت دفاعی کشور تلقی می‌شدند، البته هرازگاهی از قدرت دفاعی برای بیان مطالبات حق ملت ایران استفاده کرده‌اند اما به میزان کافی از قدرت دفاعی بهره نبرده‌اند. در دنیا این‌چنین است که توانمندی‌های دفاعی همیشه پشتوانه دیپلماسی بوده که نمونه آن همین رزمایش پیامبر اعظم(ص) است که اخیراً برگزار شده و پیام‌های این رزمایش به دشمنان واکنش ژنرال‌های آمریکایی را در پی داشت که ژنرال مکنزی به صراحت گفت ما پیام جمهوری اسلامی را دریافت کردیم؛ پس به معنای واقعی قدرت دفاعی کشور توانست به کمک سیاست خارجی کشور بیاید.

وقتی مجلس شورای اسلامی مصوبه اخیر خودش را در حوزه برجام مطرح کرد متأسفانه خلی واکنش منفی از سوی دولت مشاهده کردیم و عده‌ای گفتند اجرای این مصوبه امکان‌پذیر نیست و حتی رئیس‌جمهور گفت که ما براساس صلاح خودمان قانون را تفسیر می‌کنیم و یک حرف بی‌ربط و برخلاف قانون را مطرح کرد، اما از سوی دیگر آقای ظریف در روسیه می‌گوید اگر تا ۲۰ ژوئن (۱۱ خرداد ۱۴۰۰) تحریم‌ها لغو نشود ما براساس مصوبه مجلس انجام پروتکل الحاقی را لغو خواهیم کرد؛ درصورتی‌که از همان ابتدا دولت می‌توانست از مصوبه مجلس تشکر کند و آن را به عنوان اهرم قدرت تفسیر کند نه اینکه بعد از آن همه حملات به مجلس و اعلام مخالفت با این مصوبه، امروز بگویند که اگر تحریم‌ها لغو نشود از این مصوبه تبعیت خواهند کرد.

انتهای پیام

• برچسب ها
• #
• #
• #