عدم مدیریت صحیح موقوفات از عوامل بازدارنده انشاء وقف؛

• چهارشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۰ ۱۰:۱۷
• کد خبر : 1773841

• اخبار
• سایر رسانه ها

مخروبه شدن بناهای باستانی و قدیمی موقوفه در بافت تاریخی مصداق عدم مدیریت صحیح موقوفات است؛ گرچه بسیاری از بناهای موقوفه در گرگان در دوران پهلوی دچار آسیب شده است ولی انتظار می رفت در طول چهار دهه از عمر با برکت انقلاب اسلامی این بافت‌های تاریخی موقوفه احیاء و مرمت می شد و به عنوان یک میراث به دست آیندگان می‌رسید.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا و به نقل از گلستان ما؛ وقف نهال درخت جاودانگی است که انسان های دور اندیش برای آنکه نام خود را در تاریخ جاودان کنند بخشی از مال خود را در مسیر چشمه جوشان وقف صرف می کنند.

امروز هیچ کسی در جمهوری اسلامی ایران نمی تواند مدعی باشد که از میراث جاودانه وقف بی بهره بوده است؛ یا در پشت نیمکت مدرسه ای وقفی درس خواندیم و یا آنکه از آب قنات وقفی جرعی را نوشیدیم و یا در بیمارستان وقفی دیده به دنیا گشودیم و یا درمان شدیم.

گرچه بسیاری از ما از طریق وقف پله‌های موفقیت را طی کردیم و به دل آسمان ها رسیدیم اما گاهی در قله‌های افتخارات و تمول، به این فرهنگ حسنه و صدقه جاریه بی اعتنایی کردیم و شاید بخشی از این بی اعتنایی ها به واسطه تردیدهایی باشد که در حسن اداره موقوفات به وجود آمده است و مسئولان نسبت به تبیین افکار عمومی آن گونه که باید اقدام نکردند.

از دیرباز در خطه دارالمومنین گرگان مردم خیراندیش این خطه سرسبز به وقف اهتمام داشتند و گواه آن موقوفات چندصد ساله در این خطه است و اما سوال اینجا است که آیا ما توانستیم موقوفات و فرهنگ وقف را آنگونه که نیاکان ما به ما سپرده اند صیانت کنیم.

گرچه در  طول عمر با برکت انقلاب اسلامی وقف های جدیدی رقم خورده و ۳۳ درصد از اماکن مذهبی در طول این چهار دهه وقف شده است اما باید به این مسئله توجه داشته باشیم که برحسب نیازهای روز جامعه وقف های جدیدی همواره باید به ثبت برسد و وقف به عنوان نیاز مستمر برای تبلیغ دین و احسان باید در رگ های جامعه جریان داشته باشد.

ضرورت تلاش شبانه روزی برای احیای موقوفات در بافت تاریخی گرگان

مردم گرگان از آنکه بسیاری از بناهای تاریخی موقوفه در طول سنوات گذشته در بافت با ارزش گرگان در حال تخریب بوده گلایه دارند و این پدیده به فرهنگ انشاء وقف نیز آسیب وارد کرده است.

مخروبه شدن این بناهای باستانی و قدیمی موقوفه در بافت تاریخی گرگان برای بسیاری از افراد مصداق عدم مدیریت صحیح موقوفات است، گرچه بسیاری از بناهای موقوفه در گرگان در دوران پهلوی دچار دست اندازی و آسیب شده است ولی انتظار می رفت در طول چهار دهه از عمر با برکت انقلاب اسلامی این بافت های تاریخی موقوفه احیاء و مرمت می شد و به عنوان یک میراث به دست آیندگان می رسید.

این مسئله شاید یکی از مهمترین راه هایی ترویج و گسترش فرهنگ وقف در این خطه به شمار می رود به بیان دیگر وقتی که مردم می بینند موقوفات به خوبی اداره می شوند و به حال خود رها نشدند قطعاً به این مسیر تشویق می شوند.

گرچه در طی سال های اخیر در قالب بازآفرینی شهری اقدامات خوبی اتفاق افتاده و نباید تلاش های مسئولان امر و اداره اوقاف را نادیده گرفت ولی انتظار مردم شتاب بیشتر در این اقدامات است.

اراضی تخریبی که به دلیل برخی از قوانین در حوزه میراث فرهنگی و شهرداری با عدم استقبال سرمایه گذاران رو به رو بوده و سال ها به حال خود رها شده است و گاهی انتشار تصاویری از این خانه های تاریخی و مخروبه باعث اقدامات جزیره ای می شود ولی باید به صورت پیوسته نسبت به مرمت و بازسازی این خانه های تاریخی اقدام می شد.

این شرایط باعث شده که بسیاری از مردم تصور کنند بناهای تاریخی که در این بافت در حال تخریب است موقوفه است که بسیاری از این اراضی و بناها به اوقاف تعلق ندارد.

گرچه از ابتدای سال تاکنون 16 مورد وقف جدید در استان گلستان به ثبت رسیده است اما قطعا اوقاف و امور خیریه می تواند با احیاء موقوفات، اجرای امینانه نیات واقفان و شفافیت در اقدامات زمینه ساز افزایش وقف های جدید در استان گلستان شود.

 دکتر شهیدی می گوید: بکوشید درآمدهای رقبه عیناً به مصرفی برسد که واقف تعیین کرده است، مگر آنکه چنان مصرفی حقیقتاً متعذر باشد. یعنی نتوان انجام داد. بدین نیندیشید که ممکن است انجام آن از لحاظ منطق امروزی سودی نداشته باشد. اگر مورد مصرف وقف را به هم بزنیم واقفهایی که میخواهند موقوفه ی آنها پایدار باشد، دیگر به این کار رغبت نخواهند کرد، چرا که احتمال می دهند با موقوفه آنها هم، نظیر همین کار را بکنند و در این زمینه باید اوقاف و امور خیریه با اطلاع رسانی درست به جامعه نشان دهد که امانت دار خوبی برای واقفان خیراندیش است. 

کاهش دخالت دولتمردان در امورات وقفی و همچنین پرداخت مطالبات

دخالت دولتمردان در امورات وقف و عدم پرداخت مطالبات یکی از موضوعاتی است که هم مصداق عدم اجرای امینانه نیات واقفان می شود و هم پیامدهای منفی در حوزه وقف به وجود می آورد. بسیاری از دستگاه های اجرایی بدهی های کلانی به اوقاف و امور خیریه دارند که هنوز شرایط خود را برای پرداخت این مطالبات عنوان نکردند.

از سویی دیگر بسیاری از اقدامات کوچک متولیان اوقاف و امور خیریه می تواند باعث رخدادهای بزرگی در حوزه وقف شود و بلعکس برخی از نادیده انگاری ها نیز باعث کم سو شدن انشاء وقف شود.

برای مثال خاموشی گلزار شهدای گرگان در جوار امامزاده عبدالله(ع) گرگان باعث دلخوری بسیاری از مردم مومن این شهرستان شده است. در پیگیری های ما نیز شرکت توزیع نیروی برق گلستان عنوان کرده که متولی روشنایی گلزار شهدا آستان امامزاده عبدالله (ع) گرگان است و مردم انتظار دارند که امکانی که در تصرف موقوفات قرار دارد به بهترین شکل لازم مدیریت شود.

تصاویری از هدر رفتن آب و عدم نظافت لازم آبخوری ها و دستشویی هایی برخی از امامزادگان که باعث می شود که تلاش سازمان اوقاف و امور خیریه برای آنکه امامزادگان به عنوان قطب فرهنگی کشور تبدیل شوند بی فایده بماند، باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و قطعا این اقدامات بستر انگیزش بیشتر را برای انشاء وقف به وجود می آورد.

البته این مسائل چیزهایی است که به چشم می آید و در کنار آن بسیاری از اقدامات خوب مثل بیمه خدام امامزادگان، حمایت از شرکت های دانش بنیان و فعالیت های فرهنگی و مواسات و بسیاری از برنامه های فرهنگی و مذهبی و فعالیت های خیرخواهانه اوقاف در ایام کرونا از چشم می افتد.

ضرورت افزایش میزان مشارکت های مردمی در وقف

از سویی دیگر زمینه مشارکت وقف های مشارکتی و دسته جمعی با توجه به شرایط اقتصادی کنونی جامعه باید بیش از گذشته در دستور کار قرار بگیرد و تقویت شود به طوری که بتوانند همه مردم استان گلستان خود را واقف بدانند.

 وقف در باورهای دینی و مذهبی ما به عنوان یکی از بزرگترین باقیات صالحات و یکی از بهترین خیرات مطرح است که تأثیرگذاری فراوانی در رشد اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و آموزشی جامعه دارد در این میان «عالمان و اندیشمندان دینی» به عنوان زبان گویا و مبلغان معارف دینی و مذهبی، نقش و وظیفه حساس و سنگینی را در نمایاندن جایگاه این عمل نیکو و پسندیده دارند در حوزه آموزش وقف و اهمیت آن به ویژه در بین دانش آموزان و دانشجویان باید اقدامات جدی تری شکل بگیرد و قطعا این قشر جوان جامعه به همراه مبلغان دینی می توانند سفیران خوبی برای انشاء وقف باشند.

برخی از دعوی حقوقی بین اوقاف و مردم نیز باعث آسیب به شاکله فرهنگ انشاء وقف شده است برای مثال بخش عمده ای از محلات کردکوی به دلیل اختلاف نظر در خصوص اراضی موقوفه فاقد سند و بلاتکلیف است و این نارضایتی ها قطعا به اشاعه فرهنگ وقف و انشاء آن در این شهرستان آسیب وارد می کند.

یادمان باشد که نهال امروز وقف  درخت تنومندی برای آیندگان است و لذا باید بدانیم که با چه نیتی وقف را انجام دهیم تا در مسیر احسان و نیکوکاری در بر گیرنده نیازهای آیندگان باشد و آن چیزی که می تواند در این مسیر اثر بخش باشد اقدامات متولیان امر است.

توجه به نیازهای روز جامعه باعث شد که در سال های گذشته در گرگان در بحث انرژی هسته ای وقف داشته باشیم و قطعا اگر مسئولان در این حوزه گزارشی از هزینه کرد چنین موقوفات به مردم ارائه می کردند مروج خوبی برای تداوم چنین موقوفاتی می شد.

اداره موقوفات به دست مردم یکی دیگر از مسائلی است که باید بیش از گذشته مورد اهتمام قرار گیرد، مردم از اداره و اجرای پروژه های اوقاف توسط دولتمردان پیشینه ذهنی خوبی ندارند. 

وجود ۱۲۰ موقوفه در بافت تاریخی گرگان

حجت الاسلام روح الله سلیمانی فرد مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان گلستان در این باره می گوید: بیش از ۱۲۰ موقوفه در بافت تاریخی گرگان وجود دارد که این موقوفات از نظر تاریخی ارزشمند هستند و تفاهم نامه چهارجانبه ای با راه و شهرسازی، شهرداری، میراث فرهنگی و صنایع دستی و اوقاف و امور خیریه گلستان برای احیای این بافت تاریخی  منعقد کردیم.

وی ادامه داد:  براساس این تفاهم بیش از ۱۵ پروژه ارزشمند در بافت تاریخی گرگان با اعتباری نزدیک به ۱۲ میلیارد تومان به صورت مشارکتی در دست اقدام داریم.

حجت الاسلام سلیمانی فرد افزود: برای پروژه هایی که در این بافت تاریخی وجود دارد نیاز به تامین اعتبار داریم و تلاش کردیم که با همکاری دستگاه های اجرایی این بافت تاریخی را احیاء کنیم.

وی به راه‌اندازی سامانه جامع بانک اطلاعاتی موقوفات استان اشاره کرد و گفت: اطلاعات موقوفات در  بانک اطلاعاتی  تهیه و بر روی آن بارگذاری شده است و همه فعالیت‌هایی که در موقوفات انجام می‌شود قابل رصد و پیگیری است.

این مقام مسئول با اشاره به همکاری اوقاف در طرح ملی بازآفرینی شهری متذکر شد: در این بخش امسال ۲۱ پروژه شامل احیای موقوفات تاریخی، امامزادگان، تکایا، مساجد و حوزه‌های علمیه در نظر گرفته شده است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه گلستان نیز گفت: این اداره کل از همکاری دستگاه های مرتبط برای احیای بنای تاریخی موقوفی واقع در بافت تاریخی شهر گرگان و حتی در سایر شهرهای استان استقبال می کند.

حجت الاسلام سلیمانی فرد بیان کرد: قریب به ۱۳۰ روستای موقوفه در استان گلستان وجود دارد و برخی از شهرستان های استان گلستان تراکم بیشتری از موقوفات دارند و برای تسهیل خدمات اقدامات خوبی در این مناطق صورت گرفته است.

وی افزود: حدود ۴۵ درصد موقوفات فاقد سند مالکیت استان گلستان تعیین تکلیف شده  مردم نیز از این شفافیت بهره مند خواهند شد.

این مقام مسئول ابراز داشت: تعیین تکلیف موقوفات فاقد سند از ایجاد پرونده های قضایی و اختلاف بین اشخاص حقیقی و حقوقی جلوگیری می کند و علاوه بر آن موجب عمل به نیت واقفان و خیررسانی در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به مردم شریف استان گلستان می شود.

سلیمانی فرد متذکر شد: باید تلاش کنیم که امامزادگان به قطب فرهنگی تبدیل شود.

با وجود همه مسائل وقف ماندگارترین ارثیه روی زمین از خیراندیشان است و همانطور که از صدها سال پیش موقوفات به دست ما رسیده ما نیز می توانیم به این مسیر اطمینان داشته باشیم و با وقف خود را به خدا نزدیک کنیم.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #