سناریوی سیاه رواج «محصولات تراریخته»؛

• سه‌شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ۰۸:۲۰
• کد خبر : 1724004

• اخبار
• سایر رسانه ها

دستکاری ژنتیکی بذرهای کشاورزی تهدیدی برای سلامتی مردم است اما در سکوت معنادار مسئولان، برخی از محصولات غذایی موجود در بازار "تراریخته" است که به‌دلیل عدم درج اطلاعات تراریختگی بر روی برچسب این محصولات، مصرف‌کنندگان امکان تشخیص این محصولات را ندارند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از سفیرافلاک، طی سال های اخیر واژه ای جدید برای خریدها به سبد خانوار اضافه شد، تراریخته و غیر تراریخته دو واژه ای است که شک و ابهامات زیادی را برای خانوارها ایجاد می کند، تردید در خرید و انتخاب محصولاتی که نگرانی از تراریختگی در آنها وجود دارد، محصولاتی که ممکن است سلامتی مردم را تهدید کند.

تراریخته یعنی دستکاری ژنتیکی در محصولات به طوری که ترکیباتی به این محصولات اضافه می شود و همین تهدیدی برای سلامتی است، این در حالیست که بسیاری از کشورها تولید یا واردات چنین محصولاتی را به سبب لطمه به سلامتی ممنوع کرده اند.

این موضوع مخالفان و موافقانی دارد، موافقان محصولات تراریخته می گویند تولید چنین محصولاتی سبب می شود تا استفاده از سموم در محصولات کشاورزی کاهش یابد و همچنین محصولات با کیفیت عالی و با هزینه ای کمتر تولید شود اما مخالفان تراریخته می دانند که دستکاری ژنتیکی این محصولات ضربه به سلامتی وارد می کند.

در سال های اخیر بحث واردات محصولات تراریخته به کشور به یکی از موضوعات اصلی تبدیل شده به طوری که طبق آمارها سالانه چندین تن انواع محصولات تراریخته که بیشتر سویا، ذرت، کلزا، پنبه و دانه های روغنی است وارد کشور می شود که مجلس واردات و یا کشت این محصولات را بدون مجوز ممنوع اعلام کرده است.

تراریخته یا غیر تراریخته!

حالا با داغ شدن موضوع تراریخته، تشخیص محصولات تراریخته از غیر تراریخته کمی سخت شده است، تردیدها و ابهامات زیادی برای تهیه و خرید سبد خانوار وجود دارد و خانواده ها تلاش می کنند تا محصولات غذایی سالم و ارگانیک را تهیه کنند.

در این میان تبلیغات مختلف از جمله در تبلیغ روغن های خوراکی بسیار مضاعف شده، درج کلمه غیر تراریخته این روزها بر روی بسیاری از محصولات خودنمایی می کند اما تایید و یا عدم تایید آنها موضوعی است که همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.

این در حالیست که بسیاری از محصولات تراریخته از کشورهایی وارد می شود که در این سالها دشمنی و خباثت خود را نشان داده اند، اعتماد کردن به محصولات تولیدی چنین کشورهایی که به دنبال منافع و اهداف خود هستند می تواند بسیار خطر آفرین باشد.

در دنیا چهار محصول کلزا، پنبه، ذرت و سویا بیشترین اقلامی بوده که به‌ صورت تراریخته تولید و صادر می شود اما در 37 کشور دنیا اجازه کشت و مصرف این محصولات داده نمی شود چرا که به صورت مستقیم این محصولات با اضافه شدن چند ژن دستکاری شده ممکن است سلامت انسان را به خطر بیندازد.

این در حالیست که محصولات تراریخته از کشورهایی وارد می شود که اعتماد به آنها امکان پذیر نیست، اثرات مخرب استفاده از محصولات تراریخته در دراز مدت خود را نشان می دهد و متاسفانه سوءاستفاده هایی در این راستا صورت می گیرد و در تبلیغات از واژه غیر تراریخته استفاده می شود که سبب شده مصرف کننده محصولات هنگام خرید دچار تردید شوند.

سود اقتصادی یا سلامتی؟

حالا با اینکه مدتهاست تراریخته دغدغه ای جدی شده اما برخی از مسئولان یا تمایلی برای صحبت کردن در این راستا ندارند و یا از صحبت اصلی طفره می روند، برخی هم موضوع را سیاسی نشان می دهند و ترجیح می دهند تا اصلا به این ماجرا ورود پیدا نکنند.

تایید یا تکذیب تراریخته در محصولات غذایی موضوعی است که مدتهاست در بحث هایی دیده شده اما به طور کامل به صورت علمی و کارشناسی به آن پرداخته نشده است، در این بحث سلامت و سود اقتصادی دو نقطه مقابل هم قرار دارند، از سویی کشت محصولات تراریخته سوددهی بالایی دارد و از طرفی ورود این محصولات به چرخه غذایی، سلامت مصرف کننده را به مخاطره می اندازد.

نفوذ محصولات تراریخته گاه به صورت آشکار و گاهی پنهانی دیده می شود، بسیاری ترجیح می دهند از ارائه آمار و ارقام و واردات محصولاتی که رد پایی از تراریختگی در آنها وجود دارد دوری کنند، اما آنچه مشهود بوده دنیایی از ابهامات و نگرانی از مواد غذایی بوده که ممکن است تراریخته باشد و مصرف کننده از آن اطلاعی نداشته باشد.

مطالعات لازم درباره تراریخته انجام نشده است

خاوازی وزیر جهاد کشاورزی گفت: مستنداتی نداریم که نشان دهد تمام مطالعات لازم درباره تراریخته انجام شده و هیچ ریسکی روی زمین، گیاهان و انسان ندارد و مشاهده نشده است که قرار باشد توسعه یابد بنابراین نباید از محصولاتی استفاده شود که شک‌وشهبه و گرفتاری برای مردم داشته باشد.

وی افزود: در صورتی که در بحث‌های ترویج دانش و تکنولوژی در بخش کشاورزی موفق باشیم جهش عظیمی در تولید روی می دهد، 81.5 میلیون تن محصول زراعی در کشور داریم که تولید کشاورزان نمونه کشور سه تا چهار برابر متوسط تولید است، این نشان می‌دهد که چه پتانسیل بالایی برای افزایش تولید در صورت استفاده در تجربیات و دانش نمونه‌ها وجود دارد و استفاده از محصولات تراریخته از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی نیست.

اسکندر زند مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی و مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی اظهار داشت: کنوانسیون تنوع زیستی پروتکلی تحت عنوان کارتانیا دارد که مخاطرات محصولات تراریخته بر محیط زیست را کنترل می‌کند و جمهوری اسلامی ایران هم عضو این پروتکل است و از سال ۹۴ کارگروه‌هایی در وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شده و تمام محصولات تراریخته که وارد کشور می‌شود باید حداقل در سه کشور استفاده شده باشند و هیچ خطری برای محیط زیست و سلامت نداشته باشند؛ اکنون هم تمام محصولات تراریخته که وارد کشور می‌شود تحت کنترل است و تمام کشورها بر اساس این پروتکل محصولاتی که وارد و یا تولید می‌کنند را باید گزارش دهند.

مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: تولید محصولات تراریخته در ایران وجود ندارد و کنوانسیون ایران در سال ۱۳۷۵ با تصویب مجلس به عضویت کنوانسیون تنوع زیستی درآمده است و این کنوانسیون تمام مخاطرات زیست محیطی را بررسی می‌کند.

در زمینه تراریخته ها اختلاف نظر وجود دارد 

سعید نمکی وزیر بهداشتی نیز چندی پیش اظهار داشت: در زمینه تراریخته ها اختلاف نظر وجود دارد و برخی از این جدل‌ها نیز شاید بیشتر ریشه اقتصادی و سیاسی داشته باشد تا علل علمی و وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نقش تولیتی دارند و در این حوزه بر اساس مستندات علمی و شواهد و مدارک با در نظر داشتن مصالح مردم باید عمل شود البته خط قرمز ما هم در این حوزه، فقط سلامت، مصالح مردم و منافع ملی است.

وی افزود: تمام حرکت‌ها باید به سمت ابهام زدایی از موضوع تراریخته و ایمنی و سلامت آن پیش رود، البته با ذهنیت قبلی نمی‌توان در این زمینه به نتایج مورد اجماع دست یافت و وظیفه ما شفاف سازی علمی، تنویر افکار عمومی و ابهام زدایی است، بنابراین نباید اجازه داد ذهنیت‌ها و پیش انگاری‌ها بر یک موضوع علمی سایه بیندازد.

خدیجه کارترین رضوی، رئیس هیات مدیره موسسه توسعه پایدار و محیط زیست و کارشناس خطرات تراریخته با بیان اینکه هنوز مردم ما آگاهی کمی نسبت به محصولات دستکاری ژنتیک شده (تراریخته) دارند گفت: متاسفانه شرکت های بزرگ به خودشان اجازه داده اند که همه نوع محصولی از جمله درختان میوه را دستکاری ژنتیکی کنند. طرفداران و پیشروهای این اقدام مدعی هستند که برای تامین بیشتر غذا،  چاره ای جز این کار نداریم اما ثابت شده که نه تنها گرسنگی را برطرف نکرده اند بلکه تنها توانسته اند ۱۱ درصد محصولات کشاورزی را  به صورت صنعتی و دستکاری ژنتیکی تولید کنند. به طوری که  طبق آمار فائو ۷۵ درصد از غذای  دنیا را هنوز کشاورزی خُرد و خانوادگی تولید می کند.

وی با اشاره به خطرات تراریخته در خصوص پتانسیل اقتصادی که دستکاری ژنتیکی محصولات برای حامیان این اقدام در دنیا دارد، گفت: مساله از دید من فراتر از این حرف ها است و بحث کنترل غذا و بذر و همچنین از بین بردن تنوع بذر جهان در این میان مطرح است.

دستکاری ژنتیک بذرهای کشاورزی یک بازی بزرگ بین المللی است

رضوی تصریح کرد: در هر صورت درد اصلی این است که طرفداران تراریخته صراحتا اعلام می کنند که برای رفع گرسنگی در دنیا راهی جز دستکاری ژنتیکی نیست و مجبور هستیم که مثلا سویا، کلزا و غیره را به صورت دستکاری ژنتیکی تولید کنیم. اما بنده شخصا با تولیدکنندگان بزرگی که محصولاتی بدون دستکاری ژنتیکی (غیر تراریخته) تولید می کنند در ارتباط هستم و صراحتا اعلام می کنند که چنین ادعایی صحت ندارد.

کارشناس خطرات تراریخته غنوان کرد: وقتی ما در کشور ۷۰ درصد بذر خودمصرفی داریم بهترین کار این است که این تنوع بذری را حفظ کنیم نه اینکه خودمان را مثلا مقید به کشت یک نوع برنج کنیم. این در شرایطی است که بذرهای دستکاری شده را باید هر ۲ تا ۳ سال یکبار از خارج از کشور خریداری کنیم که بار مالی زیادی برای ما دارد.

وی اظهار داشت: بحث دستکاری ژنتیک بذرهای کشاورزی یک بازی بزرگ بین المللی است در حالی که به هیچ وجه برای جهان ضرورت ندارد.

امید مقیمی منفرد مدیر غذا و محصولات آرایشی بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهار داشت: هر محصول در صورت تراریخته بودن، باید بر روی آن محصول و یا فرآورده، برچسبی با قید تراریخته بودن درج شده باشد.

درج تراریختگی روی محصول

وی افزود: مصرف کننده باید بداند محصولی را که خریداری می کند آیا فاقد تراریخته است یا اینکه درصدی مواد تراریخته در آن وجود دارد.

مدیر غذا و محصولات آرایشی بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان تصریح کرد: این محصولات در برخی از کشورها تولید و به کشورهای دیگر صادر می شود و سازمان غذا و دارو از عرضه محصولاتی که سلامت مصرف کننده را به خطر بیندازد، جلوگیری خواهد کرد.

مقیمی منفرد عنوان کرد: آزمون ها و بررسی های لازم از کارخانه های تولید روغن و سایر محصولات صورت می گیرد و در صورتی که از مواد تراریخته استفاده شده باشد حتما باید نام تراریخته روی محصول درج گردد.

وی بیان کرد: بیشترین محصولی که در مورد تراریخته عنوان می شود، روغن است که نظارت های لازم صورت می گیرد.

عدم تایید یا رد محصولات تراریخته 

یحیی ابراهیمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک گفت: تراریخته، موضوعی است که در دنیا مطرح است، کسانی که با توجه به افزایش جمعیت به دنبال افزایش تولید محصولات هستند با دستکاری ژنتیکی محصولات تلاش دارند تا از سطح کمتر، محصولات بیشتری تولید شود.

وی افزود: موافقان تراریخته می گویند که این طرح در کاهش سموم و بهره وری بالا بسیار موثر است، در این نوع از محصولات استفاده از مواد شیمیایی و سموم و آفت ها بسیار کمتر است اما از طرفی به علت دستکاری ژنتیکی در این محصولات ممکن است مضراتی را به دنبال داشته باشند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: هنوز قانون سفت و سختی در این راستا وجود ندارد چرا که بخشی استفاده از این محصولات را به صرفه و مفید می دانند و عده ای استفاده از این محصولات را مضر و آسیب زا می دانند اما در مجموع هنوز تایید نهایی و یا رد شدن استفاده  از این محصولات انجام نشده است.

ابراهیمی عنوان کرد: در مجموع استفاده از محصولات طبیعی و دستکاری نشده قطعا برای سلامتی مفید بوده و ضرری را به دنبال ندارد ولی برخی از کشورها طبق شرایطی که دارند این محصولات را تولید و مصرف می کنند.

وی با اشاره به گیاهان اصلاح شده گفت: برخی از محصولات گیاهی به صورت اصلاح شده تولید می شوند و بهتر است محصولات به صورت طبیعی و سنتی تولید شود تا به سلامتی مصرف کننده خللی وارد نکند.

اضافه کردن ژن های برون زا به محصولات تراریخته

جواد صالحیان معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی لرستان در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهار داشت: تراریخته یعنی اضافه شدن ژن برون زا که مزایا و معایبی دارد، مقاوم شدن گیاه در برابر آفات، افزایش تولید، مقاوم شدن گیاه در برابر خشکسالی، سیل و شوره زار از جمله مزایای این نوع کشت هستند که تراریخته برای دانه های کلزا، سویا و ذرت وجود دارد.

وی افزود: دستکاری ژنتیکی در محصولات می تواند در دراز مدت خود را نشان دهد البته در استفاده از محصولات تراریخته نظرات مختلفی وجود دارد و موافقان و مخالفانی دارد که برخی اظهار دارند استفاده از آنها ضرری ندارد و برخی اعلام می کنند اختلالاتی در سلامتی ایجاد می کند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی لرستان تصریح کرد: اگر در تولید محصولی از مواد تراریخته استفاده شده حتما باید روی آن درج شود البته تولید محصول داخلی نداریم و بیشتر محصولات تراریخته از کشورهای دیگر وارد می شوند.

تمرکز 

نظارت مجلس بر موضوع محصولات تراریخته

عباس گودرزی نماینده مردم در مجلس در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهار داشت: با توجه به اینکه تغییرات ژنتیک در محصولات تراریخته از خارج کشور صورت می گیرد، این احتمال وجود دارد که به خاطر دستکاری در ژن این محصولات غذایی، استفاده از آنها در سلامت مردم آثار سویی داشته باشد.

وی افزود: در بحث نازایی و ناباروری، گذشت زمان نشان داده که استفاده از این محصولات می تواند آثاری را به دنبال داشته باشد در صورتی که تولید محصولات ارگانیک و طبیعی فاقد چنین مشکلاتی است.

نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: برخی از بیماری های امروز چه بسا به خاطر استفاده از مواد و محصولات تراریخته باشد در صورتی که اگر مردم از این محصولات مطلع باشند قطعا از آنها استفاده نمی کنند.

قانونی که اجرایی نشد!

گودرزی عنوان کرد: در مجلس دهم مصوب شد که اگر توان مقابله با این موضوع وجود ندارد، برچسب هایی بر روی محصولاتی که دارای مواد تراریخته هستند، درج شود و این محصولات، متمایز از سایر محصولات شود که متاسفانه اجرایی نشد و دستگاه ها باید در این زمینه پاسخگو باشند.

وی گفت: در دراز مدت استفاده از محصولات، سلامتی مردم را تهدید می کند که وظیفه وزارت بهداشت و صمت است جدی تر به این موضوع ورود پیدا کنند.

نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این موضوع در بین دستگاه ها پاسکاری می شود افزود: تاکنون به این موضوع ورود جدی نشده اما ضروری است که مجلس از بُعد نظارتی وارد شود و بر این موضوع متمرکز گردد.

می طلبد دستگاه ها و متولیان در این امر به صورت جدی بر واردات محصولات تراریخته متمرکز شوند و نباید اجازه داد محصولاتی که حتی احتمال اندکی دارد که سلامتی را تهدید کنند، در سبد غذایی قرار گیرد.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #