دانا گزارش می دهد؛
شرایط عفو رهبری/ عفو رهبری برای چه جرائمی اعمال می شود؟
عفو خصوصی یا عفو رهبری، عفوی است که از جانب مقام معظم رهبری در مناسبت های خاص مثل مناسبت های مذهبی و اعیاد به پیشنهاد رئیس قوه قضاییه صادر می شود.
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ عفو رهبری که در اصطلاح عفو خاص یا خصوصی نامیده می شود، عفوی است که از جانب مقام معظم رهبری در مناسبت های خاص مثل مناسبت های مذهبی و اعیاد به پیشنهاد رئیس قوه قضاییه صادر می شود.
براساس ماده ۲۴ قانون مجازات اسلامی، عفو یا تخفیف مجازات محکومان، در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رییس قوه قضاییه با مقام معظم رهبری است.
در واقع به استناد ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی و هم به استناد قانون اساسی، مقام رهبری این حق را دارد که پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه، تمام یا قسمتی از مجازات مرتکبان جرایم را بخشوده یا اینکه تخفیف بدهد.
عفو رهبری شامل حال کسانی است که محکومیت آن ها قطعی شده باشد یعنی محکوم و مجرم شناخته شده باشند لذا کسانی که شکایت آنان در حال رسیدگی است و هنوز حکمی صادر نشده مشمول عفو رهبری نمی شوند.
درباره مجازات ها وقتی درخواست عفو می شود، مجازات متوقف می شود. در این زمینه به موجب آیین نامه کمیسیون عفو و بخشودگی مجازات اعدام با درخواست عفو فعلا متوقف می شود تا اینکه نتیجه اعلام شود.
عفو خصوصی یا عفو رهبری بر خلاف عمومی که توسط مجلس تصویب می شود، جنبه فردی و شخصی دارد و به هر محکومی منفردا و مستقلاً اعطا می شود.
عفو رهبری نسبت به زیان دیدگان از جرم بلا اثر است یعنی حتی با وجود عفو هن فرد باید ضرر و زیان طرف مقابل را جبران کند.
ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری در این خصوص می‌گوید که هرگاه رئیس قوه قضاییه با عفو یا تخفیف مجازات محکوم‌علیه برای پیشنهاد به مقام رهبری موافقت کند و دستور توقف اجرای حکم دهد، اجرای حکم متوقف می‌شود.
قلمرو عفو خصوصی
عفو خصوصی در همه مجازات‌های تعزیری قابل اجرا است. اما در سایر انواع مجازات‌ها شامل حدود، قصاص، دیات یا امکان اجرا ندارد یا اجرای آن نیازمند وجود شرایط متعددی است. مجازات‌های قصاص و دیه به دلیل آن که از حقوق الناس تلقی می‌شود از شمول عفو به طور کلی مستثنی است.
عفو رهبر به چه مجازات هایی تعلق خواهد گرفت؟
عفو رهبری نمی تواند شامل مجازات های قصاص، دیه، و جبران خسارت زیان دیده باشد. زیرا این موارد حق الناس محسوب می شود. در مجازات های حدود هم عفو رهبری به ندرت وجود دارد و آن هم فقط در موارد خاص با وجود توبه امکان پذیر است برای این امر و دانستن حکم آن لازم است به ماده ۱۱۴ قانون مجازات اشاره ای داشته باشیم طبق این ماده:
در جرائم موجب حد به استثنای قذف و محاربه، هرگاه متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می گردد. همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست نماید.
عفو رهبری می تواند تمام مجازات ها اعم از اصلی، تکمیلی، و تبعی را شامل بشود. مجازات تبعی همان محرومیت از حقوق اجتماعی است. البته باید دقت کرد که عفو رهبری مجازات های تبعی را زمانی شامل می شود که تصریح شده باشد که مجازات های تبعی هم زایل می شود. در غیر این صورت شامل مجازات های تبعی یا محرومیت از حقوق اجتماعی نخواهد شد. که در بیشتر مواقع نیز این چنین است.
در یک سری از موارد در اقدامات تامینی و تربیتی یا درمانی برای مثال فرد را در کانون اصلاح و تربیت نگهداری می کنند یا اینکه بزهکاران دیوانه را در تیمارستان نگهداری می کنند که اینجا عفو رهبری شامل این موارد نمی شود.
کسانی که محکوم به اعدام شده اند و با استفاده از عفو مجازات آنان به حبس ابد تبدیل شده است اگر ۱۰ سال از تاریخ عفو قبلی بگذرد می توانند دوباره مشمول عفو بشوند.
کسانی که از ابتدا محکوم به حبس ابد شده اند در صورتی می توانند مشمول عفو یا تخفیف مجازات قرار گیرند که ۱۰ سال از حبس آنان گذشته باشد
کسانی که قبلا به حبس ابد محکوم شده اند و حبس آنان به وسیله عفو به ۱۵ سال تقلیل یافته است پس از این که ۵ سال از تاریخ عفو قبلی بگذرد می توانند مشمول عفو قرار گیرند.
کسانی که به حبسی غیر از حبس ابد محکوم شده اند در صورت تحمل یک سوم باقی مانده حبس از تاریخ عفو قبلی ممکن است مشمول عفو و تخفیف قرار گیرند و اینکه طبق تبصره ماده ۲۵ آیین نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین، کسانی که قبلا حبس آنان مشمول عفو قرار گرفته یا مشمول تخفیف قرار گرفته یا اینکه تبدیل مجازات شده است به جزای نقدی و به خاطر این جزای نقدی در زندان هستند و عاجز از پرداخت می شوند ممکن است در این باره هم مشمول عفو قرار گیرند.
نداشتن شاکی خصوصی یا جلب رضایت وی یا جبران ضرر و زیان مدعی خصوصی و زیان‌دیده. (معاونت در جرایم به استثنای قتل عمد، نیاز به جلب رضایت شاکی خصوصی نداشته و مانع اعمال عفو نیست).
تحمل کردن قسمتی از محکومیت، به میزان مندرج در آیین‌نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین.
چه جرم هایی مشمول عفو و تخفیف قرار نمی گیرد؟
- قاچاقچیان حرفه ای.
- موارد حق الناس.
- سرقت مسلحانه.
- تجاوز و زنای به عنف.
- جاسوسی، محاربه، قاجاق سلاح، اختلاس، ارتشاء، و آدم ربایی.
- محکومان به حد شرعی مثل اعدام، رجم برای زنای محصنه و لواط اگر جرم آنان با شهادت شهود. اثبات شده باشد پس اگر اقرار به این جرم ها کرده باشند ممکن است مورد عفو قرار گیرند.
- کسی که به زنا، شرب خمر، لواط، تفخیذ، مساحقه اقرار کند و سپس بعد از اقرار توبه کند از شمول آیین نامه خارج است.
گفتنی است؛ عفو رهبری شامل قصاص و دیات و ضرر و خسارت نخواهد بود و همچنین کسانی که درخواست آنان برای عفو از طرف کمیسیون رد شده است برای یکبار دیگر می توانند درخواست عفو کنند.
برخی از مناسبت ها عبارت اند از:
بر اساس ماده ۲۳ آیین نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین، عفو محکومان در مناسبت‌های زیر پیشنهاد می‌شود که شامل :
ولادت حضرت رسول اکرم «ص» ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول؛
مبعث حضرت رسول اکرم «ص» ۲۷ رجب؛
ولادت حضرت امیرالمؤمنین «ع» ۱۳رجب؛
ولادت حضرت فاطمه زهرا «س» ویژه عفو محکومین نسوان ۲۰ جمادی الثانی؛
ولادت حضرت امام حسین «ع» ۳ شعبان؛
ولادت حضرت قائم «عج» ۱۵ شعبان؛
عید سعید فطر، اول شوال؛
عید سعید قربان، ۱۰ ذی‌حجه؛
عید سعید غدیر، ۱۸ ذی‌حجه؛
سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، ۲۲ بهمن؛
عید نوروز، اول فروردین؛
سالروز جمهوری اسلامی، ۱۲ فروردین؛
سالروز حماسه فتح خرمشهر ویژه عفو محکومین نیرو‌های مسلح، ۳ خرداد
و سایر مناسبت‌هایی است که مقام معظم رهبری با آن‌ها موافقت کنند.
ارسال دیدگاه