دانا گزارش می دهد؛
یلدا در محاصره گرانی؛ وقتی بلندترین شب سال کوتاهتر میشود
در روزهای منتهی به شب یلدا، بازار میوه و اقلام سنتی این آیین با افزایش چشمگیر قیمتها مواجه شده است؛ افزایشی که نهتنها سفرههای یلدایی را کوچکتر کرده، بلکه بسیاری از خانوادهها را به بازنگری در شیوه برگزاری این سنت دیرینه واداشته است.
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با نزدیک شدن به شب یلدا، آیینی که قرنهاست بهعنوان نماد همدلی، صمیمیت و گردهمایی خانوادگی در فرهنگ ایرانی شناخته میشود، این روزها بیش از هر زمان دیگری تحتتأثیر فشارهای اقتصادی قرار گرفته است. یلدای امسال برای بسیاری از خانوادهها نهتنها بلندترین شب سال نیست، بلکه بهدلیل گرانیهای افسارگسیخته، کوتاهتر و کمرمقتر از سالهای گذشته سپری خواهد شد.
در روزهای منتهی به شب یلدا، بازار میوه و اقلام سنتی این آیین با افزایش چشمگیر قیمتها مواجه شده است؛ افزایشی که نهتنها سفرههای یلدایی را کوچکتر کرده، بلکه بسیاری از خانوادهها را به بازنگری در شیوه برگزاری این سنت دیرینه واداشته است. هرچند همچنان میتوان انواع میوهها و آجیل را با قیمتهای متنوع در بازار یافت، اما در بسیاری از موارد، تناسبی میان قیمت و کیفیت مشاهده نمیشود و این مسئله نارضایتی مصرفکنندگان را دوچندان کرده است.
گشتی کوتاه در بازارهای میوه و ترهبار نشان میدهد که قیمت اقلام اصلی شب یلدا از جمله هندوانه، انار، سیب، پرتقال و انواع آجیل نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است. فروشندگان میگویند هزینههای تأمین، حملونقل، نگهداری در سردخانه و افزایش قیمت نهادهها، قیمت نهایی کالا را بالا برده و همین موضوع قدرت خرید مشتریان را کاهش داده است.
بررسیهای میدانی نشان میدهد قیمت آجیل، که یکی از اصلیترین اقلام سفره یلدا به شمار میرود، در یک سال گذشته بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. برخی اقلام مانند پسته، بادام و فندق بهدلیل نوسانات ارزی و هزینههای بالای تولید و صادرات، با رشد قیمت بیشتری مواجه شدهاند. در بازار میوه نیز انار و هندوانه، که نمادهای اصلی شب یلدا محسوب میشوند، افزایش چند ده درصدی قیمت را تجربه کردهاند.
این در حالی است که بسیاری از خانوارها، بهویژه دهکهای متوسط و پایین درآمدی، دیگر توان خرید سبد کامل یلدایی را ندارند و ناچار به خرید حداقلی یا حذف برخی اقلام از سفره خود شدهاند.
افزایش مداوم قیمتها در ماههای اخیر، قدرت خرید خانوارها را بهشدت کاهش داده و یلدا نیز از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از شهروندان میگویند که برگزاری یلدای امسال بیشتر جنبه نمادین دارد و خبری از سفرههای رنگین سالهای گذشته نیست.
برخی خانوادهها ترجیح دادهاند بهجای خرید آجیلهای گرانقیمت، تنها به تهیه میوههای ضروری بسنده کنند و برخی دیگر نیز با خرید مقادیر اندک، تلاش میکنند این آیین را هرچند سادهتر، اما زنده نگه دارند؛ در این میان، فروشندگان خرد نیز از کاهش حجم خرید مشتریان گلایهمندند و میگویند اگرچه قیمتها بالا رفته، اما میزان فروش نسبت به سالهای گذشته کاهش محسوسی داشته است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند مجموعهای از عوامل در افزایش قیمت اقلام شب یلدا نقش داشتهاند. نوسانات ارزی، افزایش هزینههای تولید و توزیع، بالا رفتن قیمت سوخت و حملونقل، هزینههای نگهداری محصولات در سردخانهها و همچنین وجود واسطههای متعدد در زنجیره تأمین، از جمله دلایل اصلی این گرانیها عنوان میشود.
از سوی دیگر، برخی فعالان بازار معتقدند نبود نظارت مؤثر بر قیمتگذاری در سطح خردهفروشیها، باعث ایجاد فاصله قابل توجه میان قیمت عمدهفروشی و قیمت نهایی برای مصرفکننده شده است؛ فاصلهای که در نهایت به ضرر مردم تمام میشود.
کارشناسان فرهنگی و اجتماعی هشدار میدهند که تداوم این شرایط میتواند بهتدریج آیینهای سنتی مانند شب یلدا را از سبد فرهنگی بخشی از جامعه حذف کند. یلدا همواره فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی و انتقال سنتها به نسلهای بعدی بوده است، اما فشارهای اقتصادی ممکن است این فرصت را محدود کند.
به باور این کارشناسان، اگرچه سادهزیستی و پرهیز از تجمل میتواند راهکاری برای حفظ این آیین باشد، اما نادیده گرفتن مشکلات معیشتی مردم و نبود سیاستهای حمایتی، در بلندمدت به کمرنگ شدن مناسبتهای فرهنگی منجر خواهد شد.
در چنین شرایطی، نقش اتحادیههای صنفی از جمله اتحادیه آجیل و خشکبار و اتحادیه بارفروشان در تنظیم بازار و نظارت بر قیمتها بیش از پیش اهمیت پیدا میکند. فعالان بازار انتظار دارند با افزایش عرضه، کاهش واسطهگری و نظارت جدیتر بر قیمتها، بخشی از فشار از دوش مصرفکنندگان برداشته شود.
برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند عرضه مستقیم کالا از تولیدکننده به مصرفکننده، استفاده از ظرفیت میادین میوه و ترهبار و تشدید بازرسیها در آستانه مناسبتهایی مانند شب یلدا، میتواند تا حدی مانع از افزایش بیرویه قیمتها شود.
با وجود همه این مشکلات، بسیاری از خانوادهها همچنان تلاش میکنند شب یلدا را، هرچند سادهتر، اما با همان روحیه صمیمیت و دورهمی برگزار کنند. برای این خانوادهها، اصل یلدا نه در سفرههای پرزرقوبرق، بلکه در کنار هم بودن و حفظ سنتها معنا پیدا میکند.
با این حال، واقعیتهای اقتصادی را نمیتوان نادیده گرفت. اگر روند کنونی گرانیها ادامه یابد و سیاستهای مؤثری برای حمایت از معیشت خانوارها و کنترل بازار اتخاذ نشود، آیینهایی مانند شب یلدا بیش از پیش در محاصره گرانی قرار خواهند گرفت؛ آیینهایی که بخشی از هویت فرهنگی جامعه ایرانی را شکل میدهند.
یلدای امسال شاید بلندترین شب سال باشد، اما برای بسیاری از خانوادهها، سنگینی هزینهها اجازه نمیدهد این شب، مانند گذشته، با آرامش و دلگرمی سپری شود؛ مسئلهای که زنگ هشداری جدی برای سیاستگذاران و متولیان بازار به شمار میرود.
ارسال دیدگاه