دانا گزارش می دهد؛
جایگاه بلاتکلیف ساترا؛ چرا ساترا همواره پس از انتشار، واکنش نشان میدهد؟
برنامه «گنگ» که قسمت نخست آن در شبکه نمایش خانگی منتشر شده، بدون مجوز به روی خروجی رفته است؛ در این میان ساترا چه جایگاهی در بحث نظارت دارد و چرا هموار پس از پخش باید واکنش نشان دهد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پلتفرم فیلیمو اخیراً برنامهای جدید با نام «گِنگ» و اجرای علی ضیا منتشر کرده است؛ برنامهای که حول محور بررسی موسیقی رپ و فرهنگ زیرزمینی مرتبط با آن شکل گرفته.
اما نکتهی جنجالی انتشار قسمت نخست آن، نبود مجوز از ساترا است.
ساترا اعلام کرده که برنامه بدون اخذ مجوز تولید و پخش منتشر شده و این سازمان در حال پیگیری حقوقی ماجراست؛ اما تجربههای پیشین نشان میدهد واکنشهای این سازمان عمدتاً پس از انتشار آثار و نه قبل از آن صورت میگیرد.
به نظر میرسد ساختار نظارتی ساترا بیشتر حالت انفعالی و واکنشی دارد. یعنی بهجای جلوگیری از انتشار آثار فاقد مجوز پیش از پخش، در بسیاری از موارد پس از بازتاب اجتماعی وارد عمل میشود.
چنین الگویی با فلسفهی وجودی یک نهاد نظارتی سازگار نیست؛ چون باعث میشود اقتدار نظارتی آن زیر سؤال برود.
نبود وحدت رویه در برخوردها
در مقایسهی موارد مختلف مثل توقیف کامل سریال سووشون و حتی مسدود شدن نماوا، برخورد ملایمتر با سریال تاسیان، و حالا انتشار بدونمجوز برنامه گِنگ، میبینیم که تصمیمها یکنواخت نیستند. این برخوردهای سلیقهای نهتنها بیاعتمادی در میان تولیدکنندگان ایجاد میکند، بلکه ذهن مخاطبان را نیز نسبت به عدالت و شفافیت تصمیمات ساترا مشوش میکند.
چالش تعامل میان پلتفرمها و نهاد ناظر
پلتفرمهای بزرگ مانند فیلیمو و نماوا امروز به اندازهای قدرت و نفوذ رسانهای یافتهاند که خود را تقریباً مستقل از نهادهای نظارتی میبینند.
این استقلال نسبی، وقتی با تأخیر در واکنش ساترا همراه میشود، باعث میشود نظام مجوزدهی کارآمدی خود را از دست بدهد.
تضعیف اقتدار قانونی ساترا و افزایش بدبینی عمومی نسبت به عدالت نظارت، افزایش ناهماهنگی در بازار شبکه نمایش خانگی و بیثباتی در روند تولید و انتشار، کاهش اعتماد مخاطبان به سازوکارهای قانونی و احتمال رشد پلتفرمهای غیررسمی یا غیرقانونی، در سطح فرهنگی، تشدید دوگانگی میان فضای رسمی و غیررسمی موسیقی مانند رپ زیرزمینی از پیامدهای عملکرد سلیقه ای و فاقد استاندارد مشخص ساتراست.
به نظر میرسد در نظر گرفتن یک مجوز اولیه برای تولید و مجوز نهایی برای پخش، با بازههای زمانی مشخص، تا مسئولیتها شفاف باشند.
همچین ایجاد سامانهی شفاف پیگیری مجوزها که بهصورت عمومی اعلام کند کدام آثار دارای مجوزند، یکسانسازی الگوی برخورد، تدوین دستورالعمل رسمی که از سلیقهای بودن تصمیمات جلوگیری کند، افزایش «نظارت بر محتوا قبل از انتشار» با همکاری سازندگان، نه تقابل. این روش به نوعی هم اعتبار ساترا را حفظ میکند، هم آزادی تولید را محدود نمیسازد، تدوین منشور تعامل رسانهای بین ساترا و پلتفرمها برای کم کردن برخوردهای چالشی و افزایش هماهنگی میتواند از بروز اعمال نظر سلیقه ای جلوگیری کند.
ماجرای برنامه «گنگ» بیش از آنکه یک اختلاف ساده دربارهی مجوز باشد، نشانهای از خلأ ساختاری در نظام تنظیمگری رسانهای ایران است.
ساترا اگر بخواهد نقش واقعیاش را ایفا کند، باید از رویکرد پسینی (واکنش بعد از انتشار) به سمت رویکرد مقدماتی (نظارت پیش از پخش) حرکت کند و اقتدار حقوقی خود را از رهگذر شفافیت، پیشبینیپذیری و بیطرفی بازسازی کند.
ارسال دیدگاه