گزارش دانا از برون سپاری قیمت شب یلدا به فروشندگان؛
وزیر جهاد: قیمت محصولات شب یلدا بستگی به انصاف فروشندگان دارد/ آقای وزیر نقش نظارتی وزارتخانه چه شد؟
شب یلدا در حالی از راه می رسد که بازار آجیل، خشکبار، انار و هندوانه داغ شده و قیمتها در بسیاری از واحدهای صنفی به شکل چشمگیری بالا رفته و حالا اما وزیر جهاد کشاورزی می گوید فروشندگان منصف باشند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بازار میوه، خشکبار و آجیل در روزهای منتهی به شب یلدا همیشه شاهد هجوم خریداران است و این افزایش طبیعی تقاضا، فرصتی طلایی برای برخی فروشندگان ایجاد میکند تا نرخها را بدون هیچ محدودیت قانونی بالا ببرند. تفاوت قیمت یک کیلو پسته یا بادام در واحدهای مختلف گاهی تا ۳۰ درصد میرسد و بسیاری از مغازهها حتی برچسب قیمت هم نصب نکردهاند.
این وضعیت در حالی رخ میدهد که محصولات مانند انار، هندوانه و انواع خشکبار به وفور در داخل کشور تولید و حتی صادر میشوند، اما به جای عرضه ارزانتر در بازار داخلی، قیمتها سر به فلک میکشد.
وزیر جهاد کشاورزی: این کالاها مشمول قیمتگذاری دولتی نیستند
غلامرضا نوریقزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، در اظهاراتی که با انتقادهای گسترده روبرو شده، اعلام کرد که اقلام شب یلدا مانند انار، هندوانه و خشکبار مشمول قیمتگذاری دستوری نیستند و نرخ آنها کاملاً بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا شکل میگیرد.
وی گفت که وزارتخانه از نظر قانونی تنها مجاز به تعیین قیمت برای تعداد محدودی از محصولات کشاورزی است و نمیتواند برای همه کالاها نرخ ثابت وضع کند.
وزیر همچنان افزود: برخی کارشناسان حتی معتقدند حذف کامل قیمتگذاری دستوری به پیشرفت کشور کمک میکند و این دیدگاه در قوانین بالادستی نیز دیده میشود.
نوریقزلجه ادامه داد که اگر مجوز قانونی برای قیمتگذاری این محصولات صادر شود، وزارتخانه همان روز آماده اجرا خواهد بود، اما در حال حاضر چنین اختیاری وجود ندارد.
واگذاری کنترل بازار به «انصاف فروشندگان»!
وزیر جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد که ایران تولیدکننده و صادرکننده عمده این محصولات است و منطقاً باید در داخل ارزانتر از بازارهای خارجی عرضه شوند.
وی همچنان ادامه داد: بخش مهمی از قیمت مناسب به انصاف فروشندگان، توزیعکنندگان و خردهفروشان بستگی دارد و آنها باید حیثیت صنفی خود را حفظ کنند و ملاحظه مردم و جامعه را داشته باشند.
چنین رویکردی، عملاً شانه خالی کردن از مسئولیت تنظیم بازار است؛ زیرا تجربه سالهای گذشته ثابت کرده اتکا صرف به انصاف صنفی در شرایط افزایش تقاضا، کافی نیست و بدون نظارت قوی و الزامآور، برخی واحدها به راحتی به گرانفروشی روی میآورند.
چرا نظارت جدی میتواند قیمتها را کنترل کند؟
رها کردن کامل بازار به مکانیسم عرضه و تقاضا در شرایطی که واسطهها، دلالان و برخی فروشندگان سودجو حضور دارند، تنها به افزایش بیرویه قیمتها منجر میشود. عوامل متعددی مانند هزینههای حمل، نگهداری سردخانهای، نوسانات ارزی برای خشکبار وارداتی و حضور واسطههای زیاد، به گرانی دامن میزنند، اما عامل اصلی، ضعف نظارت است.
اگر وزارت جهاد کشاورزی به جای واگذاری مسئولیت به انصاف فردی، سیاستهای سختگیرانه نظارت میدانی، برخورد سریع با متخلفان و مدیریت صادرات در پیک تقاضا را اجرا کند، میتوان جلوی جهش قیمتها را گرفت و محصولات را با نرخ منطقی به دست مصرفکننده رساند.
طرح نظارتی اتاق اصناف؛ دیرهنگام اما امیدوارکننده
اتاق اصناف ایران اعلام کرده از ۲۰ آذر تا ۳ دی ۱۴۰۵ طرح ویژه نظارت بر بازار شب یلدا را اجرا میکند که شامل بررسی ضرایب سود مجاز، الزام به نصب برچسب قیمت، جلوگیری از کمفروشی و گرانفروشی و گشتهای مشترک با تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت است.
چنین اقداماتی باید از ماهها قبل آغاز شود و تنها به دوره پیک تقاضا محدود نماند تا اثر واقعی داشته باشد.
سودجویی، واسطهگری و تبدیل آجیل به کالای لوکس
در نبود نظارت مداوم، برخی فروشندگان از فضای تقاضای بالا سوءاستفاده میکنند و آجیل مخلوط یا خشکبار را با حاشیه سودهای نجومی عرضه مینمایند. این وضعیت نه تنها قدرت خرید خانوارهای متوسط و کمدرآمد را کاهش میدهد، بلکه آجیل و میوههای سنتی یلدا را به کالایی لوکس تبدیل کرده و شکاف طبقاتی در مصرف را عمیقتر میسازد.
به گزارش راه دانا، بسیاری از شهروندان از گرانی شکایت دارند و میگویند امسال مجبورند مقدار کمتری تهیه کنند یا حتی از برخی اقلام صرفنظر نمایند.
مدیریت صادرات؛ ابزاری نادیده گرفتهشده برای کنترل قیمت
یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از کمبود عرضه داخلی، محدود کردن موقت صادرات در ایام پیک تقاضا است. ایران صادرکننده عمده پسته، بادام، انار و هندوانه است، اما وزارت جهاد کشاورزی هیچ برنامه مشخصی برای اولویت دادن به بازار داخلی در این روزها اعلام نکرده و این بیعملی، زمینه کمبود مصنوعی و گرانی را فراهم میآورد.
کنترل عرضه و نهادهها؛ اولویتهای فراموششده
حجتالاسلام علیرضا سلیمی، عضو هیئت رئیسه مجلس در واکنش به این اظهارات گفت: موضوعاتی مانند انصاف و وجدان کاری، باید به اساتید اخلاق و مسئولان فرهنگی واگذار شود و آنها پیگیری و آموزش آن را بر عهده گیرند، زیرا این حوزهای کاملاً جدا از وظایف اجرایی یک وزیر است.
وی افزود که وزیر جهاد کشاورزی اصلاً در جایگاه آموزش اخلاق به دیگران نیست و باید تمام تمرکز خود را بر اجرای مسئولیتهای قانونی و عملیاتی بگذارد.
این عضو هیئت رئیسه مجلس با تأکید بر نقش کلیدی وزارت جهاد کشاورزی در زنجیره تأمین، توضیح داد که یکی از وظایف اصلی این وزارتخانه، مدیریت بازار به گونهای است که کالاهای اساسی به وفور در دسترس مردم باشد و هیچ کمبودی احساس نشود.
سلیمی گفت که وزیر باید قیمت مواد اولیه مانند نهادههای دامی را به دقت کنترل کند، وضعیت دام و طیور را مداوم رصد نماید و تدابیری برای جلوگیری از نوسانات بیمنطق اتخاذ کند.
گرانی ۳۰۰ هزار تومانی تخممرغ؛
سلیمی با اشاره به جهش اخیر قیمتها، گفت: در حال حاضر نرخ یک شانه تخممرغ به حدود ۳۰۰ هزار تومان رسیده و قیمت گوشت و مرغ نیز به سطوح نجومی صعود کرده است؛ وزیر جهاد کشاورزی بهتر است توضیح دهد که چه برنامهای برای مهار این افزایشها اجرا کرده و چگونه میخواهد آن را کنترل کند.
وی افزود که ایران یکی از تولیدکنندگان عمده هندوانه در جهان است و این محصول را به کشورهای همسایه صادر میکند، اما تعجبآور است که چرا با وجود تولید مازاد، قیمت آن در بازار داخلی اینقدر بالاست و مردم عادی نمیتوانند به راحتی تهیه کنند.
تولید مازاد سیب، اما قیمتهای نجومی
این نماینده مجلس ادامه داد که هر سال تولید سیب درختی در ایران دو تا سه برابر نیاز داخلی است و مازاد آن صادر میشود، اما با این حال، نرخ این میوه در بازارهای داخلی به شکل غیرمنتظرهای افزایش یافته و برای خانوارها سنگین شده است.
سلیمی تأکید کرد که این افزایشها مستقیماً نتیجه ناتوانی در مدیریت و نظارت بر بازار است و به جای پیگیری مسائل اخلاقی، وزیر باید بر کوتاهیهای اجرایی تمرکز کند و مسئولیت مستقیم خود را بپذیرد.
چرا واگذاری به انصاف، راهحل نیست؟
حجتالاسلام سلیمی گفت که بحثهای اخلاقی و انصاف، در حالی که متولیان فرهنگی و علمای دینی در کشور فراوان هستند، نباید از سوی یک مقام اجرایی مطرح شود؛ این رویکرد نه تنها مشکل را حل نمیکند، بلکه از وظایف اصلی مانند تنظیم عرضه و تقاضا غفلت میورزد.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی باید با ابزارهای قانونی مانند کنترل صادرات، توزیع هدفمند نهادهها و نظارت بر زنجیره تأمین، جلوی گرانیها را بگیرد و نگذارد بازار به حال خود رها شود.
وی هشدار داد که اگر مدیران اجرایی به جای عملگرایی، به نصیحتهای کلیشهای بسنده کنند، اعتماد عمومی به دولت کاهش مییابد و معیشت مردم بیشتر تحت فشار قرار میگیرد؛ او خواستار پاسخگویی فوری وزیر شد تا مردم در آستانه شب یلدا از آرامش نسبی برخوردار باشند.
راهکارهای واقعی برای آرامش بازار شب یلدا
از دیدگاه مردم برای ساماندهی پایدار بازار، وزارت جهاد کشاورزی باید فراتر از حرفهای کلیشهای عمل کند: ایجاد بازارچههای موقت عرضه مستقیم از باغدار و کشاورز به مصرفکننده، تقویت تعاونیهای مصرف و شبکههای توزیع دولتی، الزام صادرکنندگان به تأمین اول بازار داخلی، افزایش چشمگیر گشتهای نظارتی و برخورد قاطع با گرانفروشان، شفافسازی زنجیره تأمین و حذف واسطههای غیرضروری، و در نهایت فرهنگسازی واقعی همراه با مجازاتهای سنگین برای متخلفان.
تا زمانی که نظارت جدی و الزامآور جایگزین امید به انصاف فردی نشود، بازار شب یلدا هر سال همین داستان تکراری گرانی و نارضایتی را خواهد داشت و میراث فرهنگی مانند دورهمیهای یلدایی، زیر فشار اقتصادی کمرنگتر میشود.
ارسال دیدگاه