نابسامانی در صندوق های بازنشستگی؛ میراث دولت گذشته

چالش بزرگ در صندوق های بازنشستگی میراثی است که حاصل ناکارآمدی ، فساد و انتصاب مدیران در دولت قبل است و امروز اراده دولت سیزدهم بر جلوگیری از بروز بحران در این صندوق ها است.

به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سال هاست که از مشکل صندوق های بازنشستگی، به عنوان چالش مهم برای آینده اقتصادی کشور یاد می شود. مشکلی که بروز آن ماحصل عملکرد دولت های قبل و انباشت اوضاع نابسامان آن در طول دهه های اخیر بوده است.

در حقیقت شروع مشکلات صندوق‌های بازنشستگی به دهه 80 و حتی پیش از آن باز می‌گردد. از همان سال ها بسیاری از کارشناسان بر لزوم انجام اصلاحات در صندوق های بازنشستگی تاکید کردند، اما در دولت های وقت اراده ای برای حل مشکلات وجود نداشت.

بیشتر بخوانید...

اصلاح ساختار صندوق های بازنشستگی؛ خیز دولت و مجلس برای ایجاد عدالت اجتماعی

در بسیاری از موارد آنچه بیشترین سهم را در نابسامانی های امروز این صندوق ها دارد، محصول ناکارآمدی نظام اقتصادی و تحمیل هزینه‌های ناشی از تورم فزاینده، نرخ بیکاری بالا که موجب کاهش ورودی‌های جدید و در‌نتیجه کاهش نسبت پشتیبانی در صندوق‌ها شده‌است، و از‌سوی دیگر قوانین و مقررات مربوط به سن و سابقه بازنشستگی، محاسبه مزایا، بازنشستگی‌های پیش‌از‌موعد و نرخ‌های جایگزینی بالاست که منجر به بر‌هم‌خوردن تعادل منابع و مصارف صندوق‌ها شده‌است.

از این رو با توجه به‌ اندازه ذخایر به نسبت تعهدات مزایا و وضعیت بازار سرمایه و تحریم‌های اقتصادی، عملکرد سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی جهت تأمین مالی طرح‌های بازنشستگی قابل قبول بر آورد نمی شود.

بدهی دولت ها به صندوق های بازنشستگی

این میان، اما در کنار عدم تامین های مالی صندوق های بازنشستگی، ناکاآمدی دولت های مختلف این نابسامانی را به شکل دومینو وار تا به امروز دنباله دار کرده است.

حسن روحانی در سال 92 در حالی دولت را تحویل گرفت که تعهدات دولت به صندوق های بازنشستگی در کمترین میزان آن یعنی رقمی معادل 68 هزار میلیارد تومان بود. پس از گذشت 8 سال از عمر دولت، استقراض نامتعارف از صندوق های بازنشستگی از سوی دولت حسن روحانی موجب شد این بدهکاری به بیشترین رقم یعنی 448 هزار میلیارد تومان برسد.

در سال۱۴۰۰، زمانی که دولت سیزدهم بر مسند اجرایی کشور نشست، بحران صندوق‌های بازنشستگی مثل یک غده بدخیم هرروز در حال گسترش بود.

موضوعی که اغلب کارشناسان اقتصادی آن را به عنوان یک ابرچالش توصیف کرده بودند، همین امر موجب شد دولت سیزدهم در طول دو سال با اقداماتی که انجام داد، نه‌تنها از فاجعه قریب‌الوقوع ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی جلوگیری کرد، بلکه آنها را از بحران خارج ساخت.

فساد درونی صندوق های بازنشستگی

فساد درونی صندوق های بازنشستگی یکی دیگر از عواملی است که شرایط آنها را دچار نابسامانی امروز کرده است. وجود ساختار مافیایی در این سازمان ها و انتصاب مدیران ناکاآمد به ویژه در یک دهه اخیر، موجب شد هرگونه توان مبارزه با این فسادها از بین برود.

فساد گسترده در صندوق ذخیره فرهنگیان، از بزرگ‌ترین پرونده‌های فساد در این مجموعه‌ها بود که در دوران ریاست جمهوی روحانی به وقوع پیوست.

پرونده فساد این صندوق در میانه دهه ۱۳۹۰ نخست «فساد هشت هزار میلیاردتومانی» نام گرفت، ولی رقم آن بعدها ۱۵ هزار میلیارد تومان هم اعلام شد. در روز برگزاری دادگاه نیز نماینده دادستان اعلام کرد که رقم فساد در پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه، ۱۴هزار میلیارد تومان است.

با وجود تمام چالش های در صندوق های بازنشستگی، دولت سیزدهم در گام نخست ۲۱۰ هزار میلیارد تومان از بدهی های دولت قبل به این صندوق ها را پرداخت کرد و در گام بعدی، اصلاح ساختار صندوق های بازنشستگی را در قابل لایحه برنامه هفتم توسعه روانه مجلس کرد تا پس از عبور از کانال قانونی، برای انجام یک جراحی اقتصادی آماده شود.