چهارباغ عباسی یا چهارباغ پهلوی؛

• شنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۹ ۱۶:۰۲
• کد خبر : 1625646

• اخبار
• سایر رسانه ها

چهارباغ با مستقر شدن هتل، تماشاخانه و سینما شکل جدیدی می‌گیرد؛ جو این خیابان به گونه‌ای بود که آخرین متدهای مد و پوشش غربی در این خیابان فرصت جولان داشتند؛ همیشه برای خط شکنی در ماجرای حجاب و کشف حجاب به مقوله خیابان نیاز بود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا و به نقل از صاحب نیوز؛ 21 تیرماه سالروز قیام خونین مسجد گوهرشاد مشهد علیه کشف حجاب در 85 سال قبل رخ است.

پس از اینکه زمزمه شوم نقشه ننگین رضاخانی برای به تاراج دادن ارزش‏ ‌های دینی در بحث کشف حجاب به مردم رسید، اعتراضات سراسری، کشور را فرا گرفت؛ ​اعتراضات و سخنرانی‌های علما و مجتهدان از جمله علمای مشهد ناکام ماند تا این که جمع زیادی از معترضان در مسجد گوهرشاد مشهد متحصن شدند و شعار‌های ضد سلطنت و ضد حجاب زدایی سر دادند و مسجد، یکپارچه سرود مقاومت سر می‏‌داد.

قوای دولتی که مقاومت مردم را دیدند به دستور رضاخان به اجتماع آنان یورش بردند و در کشتاری خونین و وحشیانه، هزاران نفر را کشتند و به خاک و خون کشیدند و بی شماری این تعداد به نحوی بود که بنا بر مشاهدات تاریخی، کامیون‌‏های بسیاری، اجساد مبارزان را که جز سلاح ایمان و شهادت، سلاح دیگری نداشتند، جابه‏ جا کردند.

در کالبدشکافی این واقعه تلخ تاریخی باید به سیاست‌های غلط و ضد اسلامی- فرهنگی رضاخان که یکی از آن‌ها تغییر لباس بود، اشاره کرد که پس از تثبیت قدرت او، به مرور و در طول چند سال دنبال شد.

اصفهان یکی از مراکز مهم مذهبی در ایران بود که  رژیم پهلوی از آن برای مدرن کردن کشور استفاده می کرد.

در این زمینه با محمود فروزبخش کارشناس و تحلیلگر تاریخ سیاست به گفت و گو پرداختیم.

صاحب نیوز: در خصوص فرایند ایجاد کشف حجاب در ایران توضیح دهید.

فروزبخش: مسئله مهم در زمینه کشف حجاب این است که بدانیم مبحث کشف حجاب یک شبه رخ نداده و پیش از آن ها هم زمینه سازی شده و پس از آن برای استحکام در سطوح مختلف زمینه سازی شده است.

برای اینکه بعد ماجرای کشف حجاب، این مسئله نهادینه شود، زمینه سازی انجام می شد و در اصفهان هم یک سری زمینه سازی انجام می شد.

اگر مبحث خیابان سازی را بررسی کنیم، خیابان سازی فقط یک معقوله عمرانی نبوده و تفکری پشت آن بوده که اهداف سیاسی هم تقویت می شده است.

بیشتر در مورد ارتباط خیابان سازی و عادی سادی کشف حجاب بگویید.

در زمان پهلوی اول خیابان هایی در اطراف میدان نقش جهان ایجاد می شود تا قدرت بازار تقسیم شده و کاهش یابد و دلیل آن هم این بود که بازار و روحانیت مهمترین رقبای عالم سنت در برابر عالم مدرنیته پهلوی بود.

خیابان چهار باغ را در این زمینه ایجاد کردند و درست است که این چهارباغ عباسی بوده اما می توانیم آن را به دلیل اهداف پهلوی، چهارباغ پهلوی بنامیم.

با مستقر شدن هتل، تماشاخانه و سینما، چهارباغ شکل جدیدی می گیرد؛ جو این خیابان به گونه ای بود که آخرین متدهای مد و پوشش غربی در این خیابان فرصت جولان داشتند؛ همیشه برای خط شکنی در ماجرای حجاب و کشف حجاب به معقوله خیابان نیاز بود.

تغییر معماری ایرانی و اصفهانی چگونه انجام شد؟

چهارباغ اصفهان مظاهر معماری و اندیشه مدرنیته در زمان پهلوی اول است.

معماری که در دوره پهلوی اول رخ داد، مولفه های باستان گرایی و مدرنگرایی اضافه شده معماری را برونگرا کرد و میل به تجمل بیرون را در معماری ها بیشتر کرد.

در حالی که تا قبل از آن معماران ا اصفهان مشخصا به دنبال این بودند که زیبایی ها را درون ریز کنند و خود این نوع معماری فلسفه ای داشت و حکایت حیاط، شاه‎نشین و اندرونی به دنبال این بود که ماجرای زیبایی ها با پیگیری به ما نشان داده شود.

به طور غیر مستقیم معماری و خیابان سازی برای کاهش حجاب قدم برداشته است.

از دیگر جهات، دیگر بازوهای پهلوی اول برای نهادینه سازی کشف حجاب چه بود؟

مدارس دخترانه در اصفهان فعال بود و سال ها بعد در دهه 20 و یا 30 ملی شد؛ فرهنگ مدرن به در این مدارس تدریس می شد و کادرآموزشی مدارس از ارامنه و مستشاران امریکایی و فرانسوی بودند و بسیاری از آن ها به طور مستقیم و غیر مستقیم مسئولیت تبلیغ دین مسیحیت داشتند.

تغییر دین به مسیحیت یک مقوله سیاسی است و مسلئه مذهبی نیست و در ابتدای کار هم 120 سال قبل در اصفهان فعالیت هایی شروع شد و برای ترویج مسیحینت که این ها زمینه سازی در بحث سلطه سازی بریتانیا بود که بتوانند یک سری از مردم را با خود همراه کنند.

سپیده اصفهانی اولین خانمی است که به دین مسحیت گرایش پیدا می کند و این گرایشی که با تبلیغ همراه بود و صددرصد یک مباحث سیاسی را دنبال می کرد.

بیمارستان در شهر اصفهان می سازند و داروخانه هایی ایجاد می کنند که هدف ترویج فرهنگ غربی را داشتند.

با خدماتی که مراکز درمانی داشتند مردم را به استعمار و فرهنگ غرب خوش بین می کردند.

در کنار بحث های درمانی مدارس دخترانه ای هم فعال بوده که هر چقدر به سال های کشف حجاب نزدیک می شویم می بینیم که دختران در مدارس طور مستقیم به برداشتن حجاب تشویق می شوند.

چرا تغییر ظاهر برای مردم اینقدر مهم شد؟

مردم وقتی می بینند که داشته های قدیمی خود در طب گیاهی جوابگو نیست و علوم مهندسی و مسائل مختلف و انسان هایی که از غرب می آیند که با ظاهر فرنگی هستند بر روی این مسائل کار می کنند یک نوع علاقه و نیاز به علم و خدمات عمل در بین مذهبیان ایجاد می شود و به تدریج به این نتیجه می رسند که ظاهر خود را باید تغییر دهیم و شبیه کسانی کنیم که این عمل را برای ما می آورند و این در حالی است که با تغییر ظاهر اتفاقی رخ نمی دهد.

کشف حجاب فقط با یک حرکت چماغی نبوده است هرچند در جامعه ایران به شدت مبحث زن و معقوله های سنتی ان ریشه دارند با خشونت تمام عیار نمی شده گام آخر را برداشت

اما در قبل و بعد از آن زمینه هایی بوده که ما را به این مرحله برساند، از دیگر مباحثی که در آن سال ها کار شد بر روی ذهن جوانان ایران، بحث رونق ورزش های جدید بود.

به عنوان مثال فوتبال در پهلوی اول یک بستری بود که به واسطه فرماندهان حاکم  بر آن یک سری مفاهیم بستر نظامی گری و مدهای لباس را منتقل می کردند و یا در نقاط مختلف شهر خیاطی ها یک نوع رقابتی داشتند که در آن زمان بتوانند لباس های جدید بیاورند و پوشش سنتی را زیر سوال ببرند.

تشکر از وقتی که به ما اختصاص دادید

خواهش می کنم.

گفت و گو از محمدرضا باقری

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #