اوضاع ناخوش احوال زرشک‌کاران خراسان جنوبی در بلبشوی بی‌مدیریتی‌ها؛
زراعت زرشک متضرر از صادرات کمتر از یک درصدی/ تعاونی بزرگ تولیدکنندگان محصولات استراتژیک امیدها را باز می‌گرداند؟
در حالی که مسئولان از حمایت از کشاورزان و محصول زرشک دم می زنند، اما در گیرو دار این وعده ها و حمایت ها، هنوز هم این محصول استراتژیک در دست دلالان است و کشاورزان عایدی چندانی از آن ندارند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خاورستان، پاییز است و خزان و برگ ریزان، همه باغات و مزارع رنگ باخته اند؛ اما در خراسان جنوبی نه! در این دیار؛ مزارع تازه رنگ و رو گرفته و از زردی به سرخی رسیده اند. فصل کار و تلاش این جنوبی ترین خراسانی ها؛ تازه آغاز شده و در سوز سرمای صبح و شام و نیش آفتاب دَم ظهر، سخت مشغولند.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, خاورستان،,چند روزی است که فصل زرشک چینی شروع شده و تا چند هفته ای هم ادامه دارد. اما حال دل کشاورزان به مانند رنگ سرخ مزارع، خوب نیست و دَمَق و بی انگیزه اند.
,حضورشان در باغات هم از سرناچاری و دلسوزی است، چرا که مشکلاتشان یکی و دوتا نیست. زرشک ها را می چینند، اما چون هنوز هم زرشک های پارسالی روی دستشان باد کرده، جایی برای انبارکردن و نگهداری آن ندارند. هنوز کسی برای خرید زرشک تازه هم اقدام نکرده و دلالان هم شرایط را برای بُزخری محصول و سود بیشتر، مناسب دیده اند.
,آنهایی هم که انبارشان خالی است، امیدی به فروش محصول به قیمت مناسب و جبران هزینه های تولید ندارند. در این اوضاع ناخوش احوال و بَلبَشوی بی مدیریتی ها، سهم کشاورز؛ تنها تیغ زرشک، حاصل از زحمت تولید و برداشت و نگهداری است.
,در حالی که خراسان جنوبی قطب انحصاری تولید زرشک در جهان با ۱۸ هزار و ۶۰۰ هکتار سطح زیرکشت و برداشت سالانه بیش از۲۲ هزار تن زرشک بی دانه خشک است، اما همچنان هم 38 هزار بهره بردار این محصول، اندر خم مشکلات باقی مانده اند و این تولید انحصاری و قطبی، هیچ عایدی برایشان نداشته است.
,کشاورز از نصف سود زرشک هم بی نصیب است
, کشاورز از نصف سود زرشک هم بی نصیب است, کشاورز از نصف سود زرشک هم بی نصیب است,ملایی یکی از زرشک کاران شهرستان زیرکوه که حدود ۶ هکتار باغ زرشک دارد، در گفتگو با خبرنگار خاورستان، می گوید: باردهی زرشک به صورت یک سال در میان است و به همین دلیل کشاورز باید طوری برنامه ریزی کند که با فروش محصول خود، بتواند برای دو سال با آن سَر کند.
,وی می افزاید: با توجه به افزایش قیمت سَم، همه کشاورزان توان خرید و سمپاشی مزارع زرشک خود را ندارند که این موضوع باعث آفت زدگی و ریزش گل زرشک می شود. از طرف دیگر، با توجه سرمازدگی که امسال اتفاق افتاده، بسیاری از محصول ریخته و میزان آن به کمتر از نصف رسیده است. زرشکی هم که بر روی درختان باقی مانده، چون سرمازده است، کیفیت خوبی ندارد.
,او معتقد است که؛ افزایش هزینه های سم و کود و ... برای تولید، افزایش هزینه های کارگری، کاهش آبیاری به دلیل خشکسالی و کمبود آب، گرمازدگی و سرمازدگی و ... باعث شده تا کشاورز سودی از فروش این محصول نداشته باشد و مجبور باشد بعد از فروش محصول، بخشی از هزینه ها را هم از جیب بپردازد.
,
این زرشک کار می گوید: هم اکنون و با توجه به فصل برداشت زرشک، بازار حضور دلالان در روستاها گرم است. دلالان زرشک را به قیمت اندک و حدودا کیلویی ۱۰ هزار تومان از کشاورزان می خرند و با دریافت سودهای بیشتر، آن را در مشهد، تهران و شمال به قیمت های بالای ۳۰ هزار تومان به فروش می رسانند.
ملایی تاکید می کند: در حالی که اکنون زرشک معمولی کیلویی ۲۵ هزار تومان و زرشک پفکی کیلویی ۴۰-۴۵ هزار تومان از کشاورز خریداری می شود، اما همین محصول به قیمت ۸۰-۹۰ هزار تومان به رستوران های شمال فروخته می شود که در این بین سود کشاورز از دلال هم کمتر است.
وی با اظهار تاسف ادامه می دهد: در این خصوص نیاز است که خود دولت برای خرید تضمینی محصول ورود کند و آن را با قیمت بالاتر و به صرفه تری از کشاورز بخرد و محل سودی برای خودش هم باقی بگذارد، تا لااقل کشاورز از نصف سود زرشک در بازار بهره مند شود، نه اینکه با ورود دلالان، سهم عمده سود، متعلق به دلالان باشد و کشاورز از دسترنج خود بی نصیب بماند.
,
,
,
,
او می افزاید: متاسفانه هم اکنون کل بازار خرید و فروش در دست دلالان است و تاکنون هیچ عامل خریدی از سوی دولت یا کارخانه های فراوری برای خرید زرشک مراجعه نکرده است. در بخش زهان که حدود 45 روستا و آبادی دارد، هیچ اتاقی نیست که بگوید این محصول را با فلان قیمت می خرم. متاسفانه در حالی مسئولان از خرید تضمینی و توافقی زرشک حرف می زنند که ر عمل هیچ خرید واقعی صورت نمی گیرد.
,انبار و انباشت زرشک ها روی هم
, انبار و انباشت زرشک ها روی هم, انبار و انباشت زرشک ها روی هم,حسن کمیلی یکی از زرشکاران روستای افین شهرستان زیرکوه که این محصول را در ۲.۵ هکتار تولید می کند، می گوید: با اینکه فصل برداشت زرشک است اما متاسفانه خریداری حتی با همان قیمت پایین نیست، امسال وضعیت بدتر از پارسال است.
,وی که ناراحتی و ناامیدی از رنگ و رویش پیداست، می افزاید: امسال زرشک تازه را با قیمتی پایین تر از سال قبل و کیلویی ۶ تا ۷ هزار تومان می خرند، در حالی که هنوز ۱۸ تن زرشک از سال گذشته در سردخانه روی دستمان باقی مانده است.
,این زرشکار با گلایه از قیمت های کنونی محصول زرشک، ادامه می دهد: هنوز تعاون روستایی خرید زرشکی از کشاورزان نداشته است و فقط حرف می زند! همه کشاورزان این منطقه که تنها محصول و درآمد آنان زرشک است، شاکی و ناامید شدند، گویا خاک ماتم بر روی آنان نشسته است.
,او می گوید: سال قبل هزینه کارگر برای برداشت زرشک، ۸۰ هزار تومان بوده، اما اکنون به ۱۵۰هزار تومان رسیده است، اما با این تورم بازار، قیمت زرشک کاهش یافته و به کیلویی ۴۰ تا ۴۵ هزارتومان رسیده است که در این بین باید مسئولان به فکر این کشاورزان رنجوری که هیچ منبع درآمد دیگری ندارند، بکند.
,
, کسی به فکر فراوری و برند سازی زرشک نیست
, کسی به فکر فراوری و برند سازی زرشک نیست, کسی به فکر فراوری و برند سازی زرشک نیست,حسنی یکی از کشاورزان زرشک‌کار بخش زهان از توابع شهرستان زیرکوه نیزمی گوید: در سال‌های اخیر با توجه به خشکسالی و آفت زدگی درختان بسیاری از زرشکاران خسارت دیدند. مسئولان قبلاً گفتند زرشک را بیمه می کنند اما موقع جبران خسارت، خبری از پرداخت نیست.
,اوکه این روزها مشغول برداشت محصول زرشک است، می افزاید: در همین منطقه هنوز کشاورزانی از سال ۹۸ در سردخانه زرشک دارند که دیگر کیفیت خود را از دست داده است. امسال قیمت زرشک پفکی مرغوب تا حدودی بهتر شد و به واسطه دلالان قیمت آن به ۶۰ هزار تومان رسیده است که البته باز هم با توجه به تورم سایر کالاها، این قیمت اصلا قابل مقایسه نیست. زرشک معمولی را هم با قیمت ۱۰ تا 20 هزار تومان در منطقه می‌خرند اما در مشهد به ۳۵ هزار تومان می فروشند. در فصل برداشت هم کشاورز مجبور است دسترنج خود را به هر قیمت ارزانی که دلال بگوید بفروشد، واقعاً وضعیت زرشک اسفناک است اسفناک.
,به گفته او هزینه کارگر روزانه ۱۴۰ هزار تومان است اما یک کیلو زرشک تازه با شاخه را کیلویی ۹۵۰۰ تومان می خرند. خرید تضمینی زرشک از کشاورزان هم فقط در حد شعار و حرف باقی مانده است.
,وی با گلایه از اینکه بحث فرآوری زرشک سال‌هاست که مطرح شده اما هیچ اقدامی از سوی مسئولان برای تحقق آن انجام نشده است، با طرح سوالی می گوید: احداث کارخانه های فرآوری و بسته بندی زرشک که قرار بود در زیرکوه، مهمویی و درمیان تاسیس شود به کجا رسید؟! چرا در کشور سازمان چای داریم اما سازمانی برای زرشک نیست؟ چرا زرشک مشابه زعفران وارد بورس نمی شود؟
,حسنیبا گریزی به اعلام آمادگی رئیس جمهور در سفر اخیرش به خراسان جنوبی برای حمایت از محصولات استراتژیک استان، می گوید: متاسفانه مسئولان استانی از جمله سازمان جهاد کشاوزی، نظام مهندسی کشاورزی، تعاون روستایی و سازمان صمت هیچ برنامه و راهکار عملی برای فرآوری، برندسازی و صادرات این محصول ارائه ندادند. حتی با عدم پیگیری مسئولان استانی، وعده های سال قبل سفر وزیر کشاورزی برای معرفی محصول زرشک و برندسازی آن بر زمین مانده است.
,صادرات زرشک کمتر از یک درصد
, صادرات زرشک کمتر از یک درصد, صادرات زرشک کمتر از یک درصد,فرآوری و توسعه صادرات زرشک از راهکار‌های حل مشکل بهره برداران استان است که امید فروش این محصول به قیمت مناسب را در دل کشاورزان زنده نگه می‌دارد. در حال حاضر با اینکه این استان ۹۸ درصد تولید زرشک کشور را داراست اما تولید و صادرات آن باهم همخوانی ندارد. بنابر اعلام محسن احتشام، رئیس اتاق بازرگانی بیرجند سالانه بیش از ۲۲ هزار تن زرشک خشک در استان تولید می شود ولی رقم صادراتی آن بسیار ناچیز است. سال گذشته ۳۲۰ تن از محصول زرشک استان صادر شد و امسال نیز تا کنون ۱۹۰ تن زرشک صادرات شده است! همچنین تنها 8 درصد زرشک تولیدی استان، فرآوری می شود.
,تحمیل مشکلات به کشاورزان توسط تعاون روستایی
, تحمیل مشکلات به کشاورزان توسط تعاون روستایی, تحمیل مشکلات به کشاورزان توسط تعاون روستایی,سلمان اسحاقی نماینده مردم شهرستان‌های قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی نیز از این موضوع گلایه کرده و گفت: متاسفانه برای صادرات زرشک هیچ اقدام موثری انجام نشده است در حالی که در بسیاری از کشورها از آن به عنوان گیاه دارویی و نوشیدنی استفاده می‌کنند.
,وی با بیان اینکه ابتدا باید به دنبال فرآوری و پس از آن صادرات محصول نهایی باشیم تا دست دلالان قطع و کشاورزان از سود این محصول بهره ببرند گفت: عدم فرآوری و عدم افزایش قیمت زرشک بر مبنای تورم سالانه دو اتفاق ناگواری است که در این زمینه رقم خورده است و با تداوم خام فروشی زرشک همچنان شاهد سیر نزولی این محصول استراتژیک خواهیم بود.
,وی بیان داشت: در نخستین سفر رئیس جمهور به استان خراسان جنوبی که برکات زیادی داشت با طرح فرآوری زرشک وزیران مربوطه را مکلف کردد نسبت به ایجاد انگیزه در زرشکاران برنامه‌ای را به هیئت دولت ارائه دهند و رئیس دفتر رئیس جمهور پیگیری کردند که وزیر جهاد کشاورزی، وزیر کار، وزیر امور خارجه و صمت کارگروه تشکیل دهند و نسبت به صادرات این محصول و فرآوری آن اقدام کنند.
,نماینده مردم شهرستان‌های قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به انتقاد خود از تعاون روستایی در زمینه نحوه خرید‌های تضمینی در مجلس گفت: در نشست علنی مجلس با اشاره به مشکلات حوزه تعاون روستایی اشاره کردم و گفتم: تعاون روستایی یکی از نمونه‌های نابسامانی در کشور است که هر ساله در خرید تضمینی زرشک و زعفران با ناعدالتی قیمتی کمتر از تورم را اعمال کرده و مشکلات فراوانی را به کشاورزان تحمیل می‌کند.
,
, مدیریت محصول زرشک نیازمند اقدام عاجل و جهادی
, مدیریت محصول زرشک نیازمند اقدام عاجل و جهادی, مدیریت محصول زرشک نیازمند اقدام عاجل و جهادی,نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی نیز به خاطر مشکلات زرشک کاران خراسان جنوبی به وزیر جهاد کشاورزی تذکر داد و خواستار پیگیری و برطرف کردن مشکلات کشاورزان شد.
,وی در این تذکر عنوان کرد: برای پیگیری مدیریت محصول زرشک که از سال قبل در انبارها و سردخانه‌ها مانده و محصول جدید به بازار می آید، تاکنون کار خاصی صورت نگرفته و نیازمند اقدامی عاجل و جهادی است.
,دریافت سیگنال‌های مثبت در بازار زرشک
, دریافت سیگنال‌های مثبت در بازار زرشک, دریافت سیگنال‌های مثبت در بازار زرشک,مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی از زرشک کاران خواست برای فروش محصول خود عجله نکنند و ادامه داد: با توجه به نشانه‌های مثبتی که از بازار دریافت می‌شود که به دلیل رفع محدودیت‌ها و هوشمندسازی قرنطینه است؛ قیمت‌ها در بازار زرشک و زعفران در حال ترمیم بوده لذا از تمامی زرشک کاران درخواست می‌کنیم که در شرایط فعلی با دقت بیشتری عمل کرده و با پیشه کردن صبر بتوانند محصول خود را با قیمت مناسب تری بفروش برسانند.
,ضیائیان احمدی افزود: قیمت واقعی زرشک بالاتر از قیمتی است که هم اکنون تعدادی از دلالان از کشاورزان خرید می‌کنند ضمن اینکه تقاضا برای خرید زرشک خشک شده بشدت در حال افزایش است از طرفی میزان زرشک موجود در استان نیز بسیار کمتر از اعدادی است که بیان می‌شود. مجموع این عوامل باعث رشد قابل توجه قیمت زرشک پفکی در بازارهای فروش مانند مشهد شده به نحوی که در روز جاری قیمت خرید زرشک مرغوب استان تا ۷۵ هزار تومان افزایش داشته است که نوید بخش رونق دوباره بازار است.
,ضیائیان احمدی گفت: در این شرایط توصیه ما به تمامی کشاورزان این است که از فروش زرشک تازه خودداری کرده و اقدام به خشک کردن زرشک به شکل اصولی کنند؛ قطعا با توجه به افزایش رونق قیمت زرشک در صورتی که باغداران بتوانند زرشک خود را به شکل مرغوب خشک کنند عواید قابل توجهی از فروش آن دریافت خواهند کرد.
,برای خرید، یک ریال هم پول نداریم
, برای خرید، یک ریال هم پول نداریم, برای خرید، یک ریال هم پول نداریم,وی با اشاره به اینکه عرضه زرشک تازه مانند سال قبل در میادین میوه و تره بار تهران در حال اجرا است افزود: در حال حاضر در مرکز بجد بیرجند خرید توافقی زرشک تازه به صورت شاخه در حال انجام است اما این موضوع را به خاطر نبود سرمایه در گردش به صورت عمومی اعلام نکرده‌ایم.
,ضیائیان احمدی در ادامه به اعلام آمادگی تشکل‌های کشاورزی برای خرید زرشک اشاره و بیان کرد: اما متاسفانه حتی یک ریال سرمایه گردشی به تعاون روستایی استان برای خرید زرشک اختصاص ندادند.
,زرشک مغفول مانده است
, زرشک مغفول مانده است, زرشک مغفول مانده است,غلامرضا قوسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز با تاکید بر اینکه زرشک را با تولید یک محصول از آن نمی‌توانیم نجات دهیم، بلکه باید دایره تولیدات را گسترده تر کنیم، گفت: اگر حداقل ۲۰ درصد محصول زرشک به صورت تازه به بازار ارائه شود، حجم زیادی از مشکل کشاورزان کاسته خواهد شد.
,وی با اشاره به اینکه پیگیر احداث آزمایشگاه تخصصی زرشک و تامین اعتبار آن هستیم، گفت: اکنون بازاریابی و فروش، مشکل اصلی زرشک در استان است. زرشک توسط دلالان از افراد مختلف با کیفیت‌های متفاوت خریداری و مخلوط می‌شود و این موضوع بعداً در ارائه محصول به بازارهای صادراتی مشکل ایجاد می‌کند.
,رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه باید بارگاه‌های زرشک را همه کشاورزانی که سطح زیر کشت بالای دو هزار متر دارند، ایجاد کنند، بیان کرد: در زمینه فروش و بسته بندی زرشک تازه باید به صورت ویژه ورود کنیم.
,وی با بیان اینکه باید مشکلات صنایع و واحدهای تولیدی در حوزه زرشک را جمع بندی کنیم، گفت: زرشک در کشور مغفول مانده است و راهکار آن حضور در نمایشگاه ها، معرفی برند ویژه و تولید محصولات فراوری شده است.
,
, لزوم تلفیق کشاورزی و گردشگری
, لزوم تلفیق کشاورزی و گردشگری, لزوم تلفیق کشاورزی و گردشگری,حمید ملانوری استاندارخراسان جنوبی هم روز گذشته ( 24 مهرماه) در بازدید از باغات زرشک سرمازده در محدوده چاه های کشاورزی سربیشه گفت: موضوع واگذاری زمین برای ایجاد بارگاه زرشک و احداث واحد اقامتی بر روی این بارگاه ها، از مطالبات و درخواست های مردم است، گفت: پیشنهاد ما این است که با تلفیق کشاورزی و گردشگری، بارگاه های زرشک را به محیطی برای جذب گردشگر تبدیل کنیم. با عنایت به ظرفیت های کشاورزی و وجود جاذبه های تاریخی و طبیعی متعدد، خراسان جنوبی می تواند از خاستگاه های گردشگری دنیا باشد.
,وی با اشاره به فصل برداشت زرشک و چشم نوازی باغات در این بازه زمانی، تصریح کرد: این فصل برداشت زرشک، بهترین فرصت برای حضور گردشگرانی است که به دنبال چنین جذابیت هایی هستند.
,استاندار خراسان جنوبی با تأکید بر اهداف و سیاست های ستاد توسعه خاوران، اظهار داشت: یکی از مهمترین برنامه هایی که در این ستاد دنبال می شود، این است که ظرفیت هایی مثل معادن، محصولات کشاورزی و ...به فرصتی برای گردشگری تبدیل شوند.
,ملانوری با تأکید بر این که محصول به این گرانبهایی را نباید ارزان بفروشیم، گفت: ما باید با برنامه ریزی درست و کار جمعی، به این محصول بها بدهیم و آن را خوب بفروشیم.
,وی با بیان این که کشاورزی ما باید مدیریت شود، اظهار داشت: این مهم با استفاده درست از گونه های مرغوب، کود و سم مناسب و ... محقق می شود که بخشی از این کار، وظیفه دولت و بخشی دیگر به عهده خود کشاورز است.
,غفلت شدید از صنایع فراوری
, غفلت شدید از صنایع فراوری, غفلت شدید از صنایع فراوری,استاندار خراسان جنوبی با تأکید بر این که صنایع فرآوری محصولات کشاورزی استان به شدت مورد غفلت قرار گرفته ، خاطرنشان کرد: ما به دنبال ایجاد واحدهای فرآوری بزرگی هستیم که بتوانیم محصولات کشاورزان را به موقع خریداری کرده و با تولید محصولات پایین دستی، ارزش افزوده ایجاد کنیم که این ارزش افزوده باید به جیب کشاورز برسد و کشاورز با کمترین هزینه، از حاصل دسترنج خود نتیجه مطلوبی کسب کند.
,پایه گذاری تعاونی بزرگ تولیدکنندگان محصولات استراتژیک
, پایه گذاری تعاونی بزرگ تولیدکنندگان محصولات استراتژیک, پایه گذاری تعاونی بزرگ تولیدکنندگان محصولات استراتژیک,ملانوری با بیان این که برای رسیدن به این هدف، تعاونی بزرگ تولید کنندگان محصولات استراتژیک استان را پایه گذاری کرده ایم، تأکید کرد: همه تولید کنندگان زرشک، عناب و زعفران، سهامدار این تعاونی هستند. این تعاونی همه مراحل کاشت، داشت، برداشت و فرآوری را برای رسیدن به محصولی با کیفیت، متنوع و ارزش افزوده بالا و یافتن بازارهای فروش داخلی و بین المللی پایدار مدیریت می کند و در آینده ای نزدیک، محصولات استان را به ارزش واقعی خود می رساند.
,وی با اشاره به اینکه برای جبران خسارت های وارده به کشاورزان پیگیری های ویژه ای صورت خواهد گرفت، افزود: با توجه به این که در منطقه ای کم آب به سر می بریم و گرما و سرمای ناگهانی هوا را به طور پیوسته تجربه کرده ایم، باید در بحث کاشت، داشت و برداشت محصولات به گونه ای اقدام نماییم که کمترین خسارت ها را ببینیم. تلاش ها باید به سمت و سویی باشد که گونه های گیاهی متناسب با وضعیت منطقه کاشته شوند .
,ملانوری برداشت به موقع محصولات را هم راهکاری در راستای کاهش خسارت ها عنوان کرد و گفت: سازمان نظام مهندسی کشاورزی باید با تأمین به موقع ادوات و ماشین آلات لازم در این زمینه، کشاورزان را همراهی کند تا بتوانند محصولات خود را به موقع برداشت کنند.
,البته این گفته های ملانوری در حالی است که وی 26 آبان ماه سال 1399 هم در بازدید از باغات زرشک روستای مهمویی گفته بود که محصولات استراتژیک قابلیت‌هایی است که درصورت توجه می‌توانند در توسعه استان نقش آفرینی کنند. اما گویا این گفته ها و وعده ها، شعاری بیش نیست، چرا که طی یک سال اخیر هیچ توجه و کار ویژه ای در خصوص این محصول صورت نگرفته است.
,
, سردرگمی کشاورزان
, سردرگمی کشاورزان, سردرگمی کشاورزان,بر اساس این گزارش؛ در حالی که فصل برداشت زرشک و سردرگمی کشاورزان برای برداشت این محصول شروع شده، اما امسال هم بازار این محصول رونق چندانی ندارد و باز هم قرار است دسترنج این مردمان سخت کوشِ قناعت پیشه، به قیمت مفت از چنگشان ربوده شود. در حالی که دلالان دوباره با شوق بازار زرشک را به دست گرفته اند و حضور فعالی در روستاهای تولید این محصول دارند، اما هنوز هم قیمت زرشک تازه از سوی مسولان متولی، اعلام نشده و از طرف دیگر؛ تعاون روستایی اعلام کرده که یک ریال هم برای خرید زرشک ندارد. حالا کشاورزان این استان، باید به غم زرشک پوکیده پارسالی و غصه زرشک بی قُرب امسالی شان چه چاره کنند؟ کاش هنوز فصل برداشت زرشک نرسیده بود...
,تنها اقدام مسئولان هم این است که فقط در فصل برداشت زرشک به یاد کشاورزان افتاده و عده های خود برای فرآوری و ایجاد تعاونی را دوباره تکرار می کنند.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه